Okręty podwodne II wojny światowej: SZCZ-303, Flota Bałtycka ZSRR

Okręty podwodne

Rosja i ZSRR

S ZCZ-303 JORSZ [Щ-303 Ёрш]
Radziecki okręt podwodny typu SZCZUKA - Flota Bałtycka - II wojna światowa
dr Piotr Mierzejewski

Radziecki okręt podwodny SZCZ-303 w roku 1943.
The Soviet submarine SHCH-303 of the SHCH Series III in 1943.

---------W maju 1943 roku radziecki okręt podwodny SZCZ-303 bezskutecznie usiłował sforsować system nieprzyjacielskiej blokady w Zatoce Fińskiej.
Opis tego wydarzenia znalazł się na kartach monumentalnej "Historii Wielkiej Wojny Narodowej Związku Radzieckiego 1941-1945" :

---------"Okrętowi podwodnemu gwardii SZCZ-303 pod dowództwem kapitana 3. rangi I. Trawkina pierwszemu przypadło w udziale pokonać
hoglandzką i porkkala-udzką pozycję zaporową nieprzyjaciela. Przez pola minowe pozycji hoglandzkiej okręt szedł z minimalną prędkością
ocierając się niemal o dno. Raz po raz słychać było złowrogi zgrzyt wydawany przez minliny przy zetknięciu z kadłubem okrętu. Eksplozja
groziła w każdej chwili. 'Chwilami' - wspomina I. Trawkin - 'wydawało się nam, że niepodobna przejść przez to pole minowe. Mimo to
uparcie szliśmy naprzód. I raz za razem uchodziliśmy śmierci. Im dalej posuwaliśmy się naprzód, tym sytuacja stawała się coraz bardziej
skomplikowana ... Nasz okręt wchodził jakby w gęsty las min i minlin. W komorach panowała taka cisza, że najmniejsze uderzenie
czegokolwiek metalowego o pokład brzmiało, jak wybuch bomby głębinowej. Słychać było tylko szum silników i z rzadka padające słowa
komendy.'"

---------"Działając niesłychanie odważnie 13 maja okręt przedarł się przez pozycję hoglandzką. Ścigany przez nieprzyjacielskie samoloty i
dozorowce z wielkim trudem naładował on akumulatory na wodach na zachód od Hoglandu i wkrótce dotarł do wyspy Najssar [fin. Naissaar,
przyp. mój, PM]. Jednakże próby przedarcia się przez pozycję zaporową koło półwyspu Porkkala-Udd nie powiodły się mimo wysiłków załogi.
Okręt ustawicznie wpadał w sieci, z których tylko z wielkim trudem udawało mu się wydostawać. W komorach okrętu zaczęto odczuwać brak
tlenu; akumulatory były na wyczerpaniu. Dowódca okrętu postanowił powrócić do bazy. Na to jednak trzeba było wypłynąć na powierzchnię,
aby naładować akumulatory, na powierzchni zaś czatowały okręty nieprzyjaciela. Rozpoczęła się nierówna walka."

--------"Okrętowi tylko z rzadka udawało się uchodzić pościgu i na krótką chwilę wypływać na powierzchnię w celu naładowania akumlatorów.
Nieprzyjaciel bombardował go zaciekle, zrzucając około 2500 bomb. Hitlerowskie radio kilkakrotnie podawało wiadomość o zatopieniu SZCZ-
303. Jednakże okręt, chociaż był uszkodzony i już prawie nie mógł się poruszać, nie poddawał się. Załoga szybko naprawiała uszkodzenia i
dalej mężnie walczyła. Spędziwszy ponad miesiąc w Zatoce Fińskiej, niemal całkowicie pozbawiony łączności z dowództwem, okręt powrócił do
swej bazy". (Historia Wielkiej Wojny Narodowej Związku Radzieckiego 1941-45, tom 3, str. 507-508, tłumaczenie Ignacy Bukowski i Jerzy
Nowacki).

-------W tekście powyższym zwraca szczególną uwagę monstrualna ilość bomb rzuconych na okręt podwodny - miało być ich aż 2500 ! Radziecki historyk,
dr W.I. Dmitriew (1973) okazał się bardziej powściągliwy w tej kwestii - podaje, że w ciągu czterech dni polawania na SZCZ-303 przeciwnik użył ponad
stu bomb.

Centrala radzieckiego okrętu podwodnego SZCZ-3003. Siedzą od prawej: dowódca jednostki I.W. Trawkin,
zastępca dowódcy d/s politycznych M.I. Cejszer, oraz dwaj oficerowie G.N. Magniłow i P.M. Iljin.

---------Omawiany tutaj rejs rozpoczął się 6 maja 1942 i mimo nie wykonania zadania, zakończył szczęśliwym powrotem do bazy 8 czerwca 1942. SZCZ-303
jako pierwszy spośród okrętów podwodnych Floty Bałtyckiej usiłował przerwać się przez nieprzyjacielską pozycję minowo-sieciową przy wejściu do Zatoki
Fińskiej pomiędzy wyspą Naissaar a półwyspem Porkkala. Po nim próby forsowania blokady podjęły dwie inne "szczuki" - SZCZ-406 i SZCZ-408 - obie nie
wróciły do bazy. Te tragiczne wydarzenia spowodowały, że dowództwo radzieckie na parę miesięcy zmuszone było wstrzymać działalność swoich okrętów
podwodnych. Kolejne próby, podjęte tym razem przez "eski" S-9 i S-12 także zakończyły się klęską - pierwsza jednostka zatonęła na minie, druga
przepadła bez wieści ... Oznaczało to, że siły podwodne radzieckiej Floty Bałtyckiej w roku 1943 zostały wreszcie skutecznie zablokowane we wschodniej
części Zatoki Fińskiej przez niemiecko-fińską koalicję. Nie powtórzyła się więc sytuacja z roku 1942, kiedy to liczne radzieckie okręty podwodne
przedzierały się na Bałtyk i skutecznie atakowały nieprzyjacielską i neutralną żeglugę.

---

O ataku torpedowym SZCZ-303 na niemiecki transportowiec RO 3 (ALDEBARAN)
czytaj tutaj.

BIBLIOGRAFIA

Dmitriew, W. I. 1973 [Дмитриев В.И. Атакуют подводники. М. - Военное издательство, Москва].
Historia Wielkiej Wojny Narodowej Związku Radzieckiego 1941-1945. 1965. Tom 3. - Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa.
Płatonow, A.W. 2004. [ Платонов, А. В. 2004. Энциклопедия советских подводных лодок. 1941-1945. Полигон, АСТ].
Rohwer, J. 1962. Sowjetische Kriegsschiff-Verluste während des Zweiten Weltkrieges. - Marine Rundschau 9, 7/8.

Opublikowano 29 października 2010
© dr Piotr Mierzejewski