Okręty podwodne
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- MORZE | MARYNARKA HANDLOWA | STATKI | OKRĘTY WOJENNE | WRAKI | MARYNARKA WOJENNA | ŻEGLUGA -
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
CEARÁ
- Pływająca baza okrętów podwodnych - Tender - II wojna światowa -
dr Piotr Mierzejewski
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
Niezwykłej konstrukcji tender CEARÁ był jednocześnie okrętem-bazą, okrętem ratunkowym, transportowcem okrętów podwodnych, jednostką szkolną
oraz pływającym dokiem dla brazylijskiej flotylli okrętów podwodnych.
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
--------Niespełna dwa tygodnie przed wybuchem I wojny światowej, po ogólnonarodowej dyskusji i przygotowaniach trwających już od 1891 roku, Brazylia
dołączyła do elitarnej grupy państw dysponujących własnymi siłami podwodnymi. Stało się to 17 lipca 1914 roku, gdy w brazylijskiej marynarce wojennej
utworzono flotyllę okrętów podwodnych (ówczesna nazwa - Flotilha de Submersíveis, przemianowana w 1928 na Flotilha de Submarinos), zaś Capitão-de-
Fragata Felinto Perry objął jej dowództwo. Flotylla składała z trzech bardzo nowoczesnych na owe czasy jednostek typu 'MEDUSA', którym początkowo
nadano alfanumeryczne oznaczenia F-1, F-2 i F-3, wkrótce zmienione na F-1, F-3 i F-5. Okręty na zamówienie rządu Brazylii zbudowała słynna włoska
stocznia Cantieri Navale FIAT San Giorgio w La Spezia.-Wkrótce potem w tej samej stoczni powstał niezwykły okręt nawodny, zaprojektowany specjalnie
dla brazylijskiej flotylli okrętów podwodnych przez słynnego konstruktora, inżyniera Cesare Laurenti'ego. Jednostka, której nadano nazwę CEARÁ, miała
zwiastować nadejście wielkich zmian w przyszłych wojnach morskich. Planowano, że ten stosunkowo szybki, pełnomorski okręt będzie mógł towarzyszyć na
oceanie dużym zespołom floty, a dzięki przenoszeniu w swoim wnętrzu okrętu podwodnego stanie się przydatny do skrytego atakowania przeciwnika
pozostającego poza zasięgiem artylerii i wzroku. Szybkostrzelne działa średnich i małych kalibrów rozmieszczone na jego pokładzie miały zabezpieczyć go
przed atakami torpedowców i niszczycieli. Wielki, hermetycznie zamykany, cylindryczny dok w jego wnętrzu przeznaczono nie tylko do transportu okrętu
podwodnego, lecz także do przeprowadzania poważnych napraw przez doskonale wyposażony dział warsztatowy. Mało tego, po napełnieniu wodą służył, dzięki
specjalnym pompom hydraulicznym, do testów ciśnieniowych kadłuba okrętu podwodnego. W czasie takiego testu "głębokościowego" załoga zamknięta we
wnętrzu badanej jednostki mogła dla bezpieczeństwa utzymywać kontakt przez dwa aparaty telefoniczne z ekipą techniczną pozostającą na zewnątrz. Dwa
potężne dźwigi umieszczone na rufie nadawały CEARÁ charakter jednostki ratunkowej dla okrętów podwodnych, zdolnej podnosić je z głębokości ponad 60
metrów. Wydzielony dział szpitalny z salą operacyjną stanowił dodatkowe zabezpieczenie zdrowia marynarzy. CEARÁ dysponował ponadto magazynami
uzbrojenia i żywności, oraz zbiornikami paliwa dla okrętów podwodnych (przewidziano go do obsługi sześciu jednostek), pomieszczeniami koszarowymi oraz
salą wykładową dla adeptów podwodnego pływania.
--------Budowę CEARÁ jako Dock- und Begleitschiff für Unterseeboote odnotował w roku 1914 Kapitänleutnant a. D. Bruno Weyer w opracowanym przez
siebie Taschenbuch der Kriegsflotten, zauważając przy tym, iż wyporność jego ma wynieść 3800 ton, zaś silniki spalinowe FIAT zapewnią prędkość 14
węzłów.
|
|
|
Fig.2. Szkice przedstawiające konstrukcję kadłuba CEARÁ.
A . - Rzut z boku. Widać we wnętrzu kadłuba okręt podwodny umieszczony w cylindrycznym doku. Dok zamykany był hermetycznie od strony rufy
grubą, soczewkowatą, prawie kulistą furtą. B. - Przekrój poprzeczny przez rufę ukazuje, że przypominała ona katamaran, gdyż składała się z dwóch
równolegle ułożonych kadłubów. C. - Przekrój poprzeczny przez śródokręcie i znajdujący się w jego wnętrzu dok.
|
| |
--------Amerykański miesięcznik Popular Mechanics przed ukończeniem budowy okrętu podał w czerwcu roku 1916 jego projektowaną charakterystykę:
wyporność - 3800 ton; prędkość marszowa - 11,5 węzłów; prędkość maksymalna - 16 węzłów; zasięg - 4000 Mm; napęd - dwa silniki Diesla (6400 KM), 2
śruby napędowe; wymiary (w stopach) - 326 x 51 x ?; uzbrojenie - pewna ilość szybkostrzelnych dział. Jak podkreślił autor artykułu, silniki spalinowe
okrętu należały do największych, jakie dotychczas zastosowano w okrętownictwie.
---------Jane's Fighting Ships z roku 1919 następująco scharakteryzował CEARÁ: Długość między pionami 328 stóp. Szerokość 52 stopy. Zanurzenie i
wyporność zmienne: przy zamkniętej furcie i pustym doku - 14 stóp i 4100 ton; przy otwartej furcie i napełnionym wodą doku - 17,5 stóp i 4130 ton; przy
zamkniętej furcie i okręcie podwodnym w doku - 15 stóp i 4560 ton, podczas testu ciśnieniowego - 20,5 stóp i aż 6460 ton (!); oraz podczas podnoszenia
dźwigami okrętu podwodnego - 15 stóp i 4615 ton. Prędkość - 14 węzłów. Zasięg - 4000 Mm przy 10 węzłach. Uzbrojenie: 4 x 102 mm i 2 x mniejszy
kaliber. Napęd - 2 silniki 2-suwowe 6-cylindrowe (razem 4100 KM). Zapas paliwa - 400 ton + zbiorniki zawierające 240 ton paliwa starczającego na
czterokrotne tankowanie dla 6 okrętów podwodnych. Długość doku 216,5 stóp, co umożliwiało dokowanie okrętów podwodnych o długości do 198 stóp i
szerokości 23 1/4 stóp. Ponadto na okręcie znajdował się różnorodny sprzęt do ratowania okrętów podwodnych oraz zbiorniki paliwa, magazyny torped,
amunicji, żywności, itp.
--------W czasie drugiej wojny światowej, według Weyers Taschenbuch der Kriegsflotten 1943/44, uzbrojenie okrętu składało się z 4 dział 102 mm/L45,
2 dział 57 mm/L40, 2 dział 47 mm/L46 oraz 2 karabinów maszynowych.
|
|
|
Seria czterech przekrojów poprzecznych przez kadłub CEARÁ i znajdujący się w jego wnętrzu cylindryczny dok.
|
| |
| |
|
|
Fig. 3. Rok 1915 - wodowanie CEARÁ w stoczni FIAT San Giorgio w La Spezia. Czerwoną strzałką pokazuję tunel w rufie prowadzący do wrót
cylindrycznego doku mieszczącego się wewnątrz kadłuba. Dobrze widoczny jest katamaranowy charakter rufy okrętu.
|
| |
--------Położenie stępki okrętu nastąpiło 15 lipca 1913, zaś uroczysta ceremonia wodowania miała miejsce 7 września 1915. Budowę ukończono 10
października 1916. Formalnie rząd Brazylii przejął CEARÁ 16 października 1916, lecz okręt pozostał jeszcze w La Spezia przez miesiąc. Dopiero 15
listopada w Genui weszła na jego pokład brazylijska załoga. Pierwszym dowódcą jednostki został Capitão-de-Fragata Heráclito da Graça Aranha (1873-
1944), późniejszy admirał brazylijskiej marynarki wojennej. Zapoznawanie się z okrętem i szkolenie zabrało Brazylijczykom wiele tygodni. Nieoczekiwanie,
przed wyruszeniem do ojczyzny stanęli przed ogromną szansą zaprezentowania zarówno swoich umiejętności jak i możliwości technicznych okrętu. Na
prośbę rządu włoskiego CEARÁ wziął udział w akcji ratowniczej na wodach zatoku La Spezia. 14 lutego w odległości ok. 2-3 mil na południe od wyspy Tino
zatonął podczas ćwiczeń włoski okręt podwodny F-8. Po trwającej dobę akcji, CEARÁ swoim potężnymi dźwigami podniósł F-8 z dna morza, ratując całą
jego załogę. Włoska jednostka nie odniosła uszkodzeń i po doholowaniu do portu w La Spezia szybko wróciła do służby.
--------CEARÁ w glorii chwały wypłynął z La Spezia, kierując się na południowy Atlantyk, ku brzegom Brazylii. Owacyjnie powitany w ojczyźnie, dotarł do Rio
de Janeiro 19 kwietnia 1917 roku. Miejscem stacjonowania okrętu stała się baza marynarki na wyspie Mocanguê Grande w zatoce Guanabara (Rio de
Janeiro).
--------W roku 1918 zamierzano na okręcie zamontować brytyjskie działa 4-calowe (102 mm) typu Mark XIII EOC Pattern U (39,9 kal.), lecz nie udało mi
się ustalić dlaczego to nie nastąpiło.
|
|
|
CEARÁ po przekazaniu marynarce brazylijskiej. La Spezia, rok 1917.
|
| |
---------Znaczący w dziejach okrętu okazał się rok 1933. Wtedy to skreślono z listy floty i oddano na złom, po niemal trzydziestoletniej służbie, trzy
okręty podwodne (F-1, F-3, F-5) dla których CEARÁ został specjalnie wybudowany. Przestała tym samym istnieć flotylla okrętów podwodnych, gdyż w
służbie pozostała tylko jedna jednostka, HUMAYTA, młodsza o dziesięć lat, nawiasem mówiąc także pochodząca ze stoczni w La Spezia.
--------Kilka lat później, gdy marynarkę Brazylii zasiliły nowe okręty podwodne (TAMOYO, TUPI, TYMBIRA) włoskiego typu 'AMBRA', powstała nowa
Flotilha de Submarinos, zaś CEARÁ odzyskał dawne znaczenie.
|
---------22 lipca 1942 roku Brazylia zerwała stosunki dyplomatyczne z Niemcami i Włochami, a następnie wypowiedziała im wojnę, przystępując w ten sposób
do drugiej wojny światowej po stronie aliantów. Większość brazylijskich sił zbrojnych skupiono w ciągu następnych tygodni w północno-wschodniej części
kraju, gdzie spodziewano się ewentualnego desantu wojsk państw "osi". Dyslokacja objęła także marynarkę wojenną. Siły podwodne, a wśród nich CEARÁ,
przebazowały do Recife, wchodząc w skład Força Naval do Nordeste.
--------Wkrótce po zakończeniu wojny, 21 marca 1946 roku, po prawie trzydziestoletniej służbie, ten niezwykły okręt skreślono z listy floty. W 1973 roku
nazwę CEARÁ przejął zakupiony w U.S.A. okręt podwodny typu 'CORSAIR'/GUPPY II (dawny USS AMBERJACK - SS 522).
|
| |
|
|
Okręt podwodny stojący za rufą CEARÁ. Zwracają uwagę potężne dźwigi ratunkowe do podnoszenia okrętów podwodnych.
|
| |
| |
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
BIBLIOGRAFIA
Campbell, N.J. 1986. British Naval Guns. - Warship, vol. 10, 53-54.
Comando da Força de Submarinos (eds.). 2004. Força da Submarinos 90 Anos - 1914-2004. - Niterói, ComFors.
Parkes, O. & Prendergast, M. (eds.). 1919. Jane's Fighting Ships 1919. - Sampson Low Marstow.
Jane's Fighting Ships of World War I. 2001. - Random House Group Ltd., London.
Souza, M.P.Á. C. de. 1986. Nossos Submarinos - sinopse histórica. - Rio de Janeiro, SDGM.
Submarine tender performs many functions. - Popular Mechanics, 6/1916.
Institute of Marine Engineeres (eds.) 1959. Transactions, vol. 71.
Turrini, A. 2002. L'opera de Cesare Laurenti. Realizzazioni e progetti. - USSM, Roma.
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
Opublikowano: 9 lipca 2010
© Piotr Mierzejewski
|
| |
|
|
____________________________________________
FACTA NAUTICA
dr Piotr Mierzejewski hr. Calmont
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
Majtek z HMS Chatham
Kliknij majtka!
|
|
|
|
| |
|
|
|
