- FLOTA HANDLOWA - STATKI - OKRĘTY - WRAKI - FLOTA WOJENNA - |
OKRĘTY PODWODNE |
INS DAKAR (77-צ) Izraelski okręt podwodny przepadł bez wieści ... |
INS DAKAR (77-צ) , izraelski okręt podwodny, dawny brytyjski HMS TOTEM. The Israeli submarine INS DAKAR (77-צ) , ex HMS TOTEM. She was sold Israel 1965, refitted 1965-66. Lost on passage to Haifa, Israel with all hands (69 men), 26 January 1968. |
INS DAKAR (numer burtowy 77-צ) był jednym z trzech okrętów podwodnych typu 'T', pochodzących jeszcze z czasów II wojny światowej, jakie Izrael zakupił od Wielkiej Brytanii w 1965 roku. Okrętami tymi były HMS TURPIN, HMS TRUNCHEON i HMS TOTEM, które w izraelskiej marynarce przyjęły nazwy INS LEVIATHAN, INS DOLPHIN i INS DAKAR. INS DAKAR w dniu 9 stycznia 1968 opuścił Portsmouth, kierując się do Haify. Rankiem 15 stycznia osiągnął Gibraltar i wpłynął na wody Morza Śródziemnego. Dalszą podróż kontynuował w zanurzeniu, korzystając z "chrap". Taka forma przemarszu była poniekąd wymuszona napiętą sytuacją polityczną na Bliskim Wschodzie i wynikającymi stąd względami bezpieczeństwa. Okręt o wyznaczonych godzinach nawiązywał łączność radiową z Haifą, meldując swoją aktualną pozycję. Ostatni taki meldunek podał 24 stycznia o godzinie 06.10. INS DAKAR znajdował się wtedy na wschód od Krety, w pozycji 34.16°N 26.26°E. Ostatni sygnał radiowy odebrano w Haifie dwie minuty po północy, 25 stycznia, i nigdy więcej okręt nie odezwał się ... Już 25 stycznia rozpoczęto poszukiwania zaginionej jednostki. Zakrojone na szeroką skalę działania prowadziły okręty Izraela, Grecji, Turcji, U.S.A., Wielkiej Brytanii i Libanu w bardzo ciężkich, sztormowych warunkach pogodowych, na obszarze wielu tysięcy kilometrów kwadratowych. 27 stycznia radiostacja cypryjska w Nikozji odebrała sygnał radiowy pochodzący z boi alarmowej INS DAKAR; sygnał nadszedł z południowego wschodu i okazał się być już ostatnim. Wszelkie nadzieje na uratowanie załogi zgasły po trzech dobach - tylko na tyle starczały zapasy tlenu. W nocy z 31 stycznia na 1 lutego marynarki wojenne państw biorących udział w operacji ratunkowej zaprzestały poszukiwań. Jedynie okręty izraelskie kontynuowały akcję jeszcze do 4 lutego, aż zaniechały jej widząc beznadziejność sytuacji. Okrutny los sprawił, że w czasie poszukiwań okrętu izraelskiego, po drugiej stronie Morza Śródziemnego doszło do podobnej katastrofy - zaginął francuski okręt podwodny MINERVE, odbywający ćwiczenia w rejonie Tulonu! Zaginięcie INS DAKAR z załogą liczącą 69 ludzi na Morzu Śródziemnym, gdzieś między Cyprem a Kretą, odbiło się w świecie szerokim echem i pogrążyło Izrael w żałobie, tym większej, że była to pierwsza taka strata w historii kraju. Spowodowało również falę domysłów i mniej lub bardziej wyraźnych podejrzeń. INS DAKAR, mimo swojego wieku, uchodził za okręt nowoczesny, gdyż przeszedł dwie modernizacje - wątpiono więc dość powszechnie w awarię mechanizmów jako przyczynę katastrofy. Brano pod uwagę możliwość sabotażu, dokonanego jeszcze przed opuszczeniem portu w Portsmouth. Podejrzewano również, że INS DAKAR został storpedowany przez nieznany okręt podwodny. Rozważano także zderzenie z podwodną przeszkodą, zejście poniżej dopuszczalnej granicy zanurzenia, i mimo wszystko uszkodzenie silników lub aparatury elektronicznej. Pojawiły się również tak fantastyczne przypuszczenia, że część załogi przeżyła swój okręt i znalazła się w niewoli arabskiej lub radzieckiej. Opinie takie wypowiadały nawet prominentne osoby życia publicznego Izraela. Wspomnienie tragedii było żywe przez trzy dziesięciolecia. W miastach i osiedlach Izraela imieniem zaginionego okrętu nazwano kilka ulic. Wrak INS DAKAR został odnaleziony dopiero 24 maja 1999 roku, na głębokości ok. 2900 metrów. Obrazy uzyskane za pomocą podwodnych kamer video pozwoliły stwierdzić, że kadłub miał bardzo poważne uszkodzenia, m.in. oderwane zostały rufa i kiosk. W latach 1999-2000 udało się wydostać na powierzchnię niewielkie fragmenty wraku, m.in. fragment kiosku i żyrokompas. Oglądać je można obecnie na specjalnej wystawie w Muzeum Marynarki w Haifie. Odnalezienie wraku niewiele wniosło do rozpoznania rzeczywistej przyczyny zatonięcia okrętu. Możliwe było jednak stwierdzenie, że okręt z dużą szybkością opadał ku dnu morza i gwałtownie przekroczył dopuszczalną granicę zanurzenia, co spowodowało zgniecenie i rozerwanie kadłuba. Wskutek pęknięcia kadłuba uwolniła się boja alarmowa z wielometrowym fragmentem liny, znaleziona przez arabskiego rybaka 9 lutego 1969 na brzegu morza, na południowy zachód od Gazy. Warto pamiętać, że nazwa okrętu nie miała związku z wielkim afrykańskim portem Dakar, stolicą Senegalu. Słowo 'Dakar' (דקר) w języku hebrajskim oznacza rybę znaną jako miecznik lub włócznik (Xiphias gladius) z rzędu Perciformes. ___ INS DAKAR wybudowany został jako brytyjski HMS TOTEM (numer boczny P352, później S52) przez H.M. Dockyard w Devonport. Wodowany 28 września 1943, wszedł do służby 9 stycznia 1945 roku i od razu skierowany został na Pacyfik. Należał do okrętów podwodnych typu 'T', określanego jako typ patrolowy. Zdolny był do prowadzenia patroli trwających 42 dni. Po wojnie, w latach 1951-53 HMS TOTEM, podobnie jak i 5 innych jednostek tego typu, uległ znaczącej modermizacji. Polegała ona na przedłużeniu kadłuba o ok. 4 metry poprzez rozcięcie kadłuba sztywnego i wstawienie dodatkowej sekcji. W sekcji tej znajdowała się druga para silników elektrycznych ze sprzęgłami łączącymi je z silnikami spalinowymi, a także cztery dodatkowe zespoły akumulatorów. W ramach modernizacji usunięto także całe wyposażenie znajdujące się na zewnątrz, tj. działo pokładowe kalibru 102 mm, 5 zewnętrznych wyrzutni torped i różne wystające elementy. Okręt otrzymał nowy kształ rufy i dziobu. Wszystko to spowodowało, że HMS TOTEM zyskał bardziej opływową sylwetkę, zaś jego szybkość podwodna wzrosła dwukrotnie, aż do 15 węzłów. _____________________________________________________ - FACTA NAUTICA - dr Piotr Mierzejewski, hr. Calmont |