| Okręty podwodne |
| HMS PORPOISE Podwodny stawiacz min - II wojna światowa na Atlantyku i Morzu Śródziemnym |
| _____________________________________________________________________________ - FACTA NAUTICA - dr Piotr Mierzejewski, hr. Calmont |
| - FLOTA HANDLOWA - STATKI - OKRĘTY - WRAKI - FLOTA WOJENNA - |
| HMS PORPOISE sfotografowany w Portsmouth, marzec 1934 roku. HMS PORPOISE at Portsmouth, March 1934. Bombed by Japanese aircraft in the Malacca Strait on 19 January, 1945. She was the last Brirish submarine lost during WW2. |
Podwodny stawiacz min HMS PORPOISE (N14), zbudowany w stoczni Vickers-Armstrong w Barrow, zapoczątkował serię
sześciu jednostek o bardzo zbliżonych charakterystykach, nazywanych typem 'PORPOISE' lub 'GRAMPUS'. Nosiły one
nazwy: HMS SEAL (późniejszy niemiecki UB), HMS RORQUAL, HMS GRAMPUS, HMS CACHALOT oraz HMS
NARWHAL). Budowę PORPOISE rozpoczęto 22 września 1931, zaś wodowano 30 sierpnia 1932. Do służby wszedł 11 marca
1933, lecz zdaniem Jane's Fighting Ships of World War II ukończono go dopiero 25 kwietnia 1933.
sześciu jednostek o bardzo zbliżonych charakterystykach, nazywanych typem 'PORPOISE' lub 'GRAMPUS'. Nosiły one
nazwy: HMS SEAL (późniejszy niemiecki UB), HMS RORQUAL, HMS GRAMPUS, HMS CACHALOT oraz HMS
NARWHAL). Budowę PORPOISE rozpoczęto 22 września 1931, zaś wodowano 30 sierpnia 1932. Do służby wszedł 11 marca
1933, lecz zdaniem Jane's Fighting Ships of World War II ukończono go dopiero 25 kwietnia 1933.
| |||||||||||||||||||||||
| HMS PORPOISE okazał się być bardzo udaną konstrukcją. Dobrze wypełniał swoje zadania na wielu teatrach II wojny światowej - skutecznie atakował jednostki nieprzyjacielskie, stawiał pola minowe i pełnił rolę podwodnego transportowca.W tej ostatniej roli aż dziewięć razy w 1941 roku przewoził różnorodne zaopatrzenie (paliwo, amunicja, poczta) na Maltę, stawiając przy okazji miny. W wielu opracowaniach, a zwłaszcza w tych starszych, można napotkać informację jakoby PORPOISE 16 kwietnia 1940 roku na południowy zachód od Stavangeru storpedował i zatopił niemiecki okręt podwodny U-1 (U-Boot typu IIA). Istotnie, tego dnia wystrzelił aż 6 torped w kierunku napotkanego U-Boota, którym był, jak się po latach okazało, U-3. Wszystkie torpedy jednak chybiły. Obecnie za przyczynę zatonięcia U-1 uważa się wybuch miny postawionej przez bliźniaczy okręt podwodny, NARWHAL. |
W dniach 16 maja, 14 czerwca, 29 lipca i 13 września 1940 PORPOISE postawił pola minowe złożone odpowienio z 48, 50,
50 i 48 min; trzy pierwsze u wybrzeży Norwegii, ostatnie w Zatoce Biskajskiej. Na jednym z nich, wskutek wybuchu miny,
zatonął 18 czerwca 1940 niemiecki trałowiec M-5. Wydarzyło się to na polu postawionym cztery dni wcześniej, na północny
zachód od Kristiansund.
Wiosną 1941, w drodze do Halifax (Kanada), PORPOISE dokonał ataku torpedowego na niemiecki okręt podwodny. Miało to
miejsce 7 marca i są domniemania, iż U-Bootem tym mógł być UA (ex turecki BATIRAY).
W czasie gdy bazował w Halifax zadaniem jego było wzmacnienie eskorty północnoatlantyckich konwojów.
Po powrocie z Kanady PORPOISE skierowany został na Morze Śródziemne, gdzie było mu dane odnieść parę znaczących
sukcesów w atakach na włoską żeglugę, zarówno wskutek ataków torpedowych jak i poprzez stawianie pól minowych.
Początkowo bazował w Aleksandrii, później w Haifie
Pierwszą jego ofiarą na wodach śródziemnomorskich padł włoski statek pasażersko-towarowy SEBASTIANO VENIER
(6311 BRT, ex JASON), płynący z Benghazi. Stało się to 9 grudnia 1941 roku, w odległości około 5 mil morskich na południe
od Navarino. Niewątpliwie był to bardzo gorzki sukces, a jak gorzki to być może członkowie załogi HMS PORPOISE nigdy
nie dowiedzieli się. Statek przewoził jeńców brytyjskich, których liczba według różnych źródeł wahała się od 1800 do
2000; spośród nich śmierć miało ponieść od 100 do 500 ludzi (także brak jednomyślności źródeł).
Kolejnym sukcesami PORPOISE w 1942 roku było storpedowanie i zatopienie włoskich statków: CITTA DI LIVORNO
(2471 BRT) 18 stycznia, około 15 mil morskich od kreteńskiego przylądka Maleka, OGADEN (4553 BRT) 12 sierpnia u
wybrzeży Libii, LERICI (6070 BRT) 15 sierpnia, 120 mil na północ od Derna (Libia) oraz GIULIO GIORDANI (10534
BRT) 18 listopada, około 45 mil morskich na północny wschód od Misurata (Libia).
Interesujący przebieg miała konfrontacja PORPOISE z włoskim patrolowcem F39 FERTILIA (223 BRT), który był
powolnym i starym, zbudowanym w 1884 roku, zmobilizowanym kabotażowcem. Jednostka brytyjska natknęła się na niego u
wybrzeży Libii 19 listopada 1942 u wybrzeży libijskich. Wystrzelona w jego kierunku minęła cel. Cztery dni później, 23
listopada, tym razem u wybrzeży Tunezji, oba okręty spotkały się ponownie. Tym razem PORPOISE użył swojego działa
pokładowego i zatopił przeciwnika kilkoma celnymi trafieniami pocisków kalibru 102 mm.
No konto sukcesów PORPOISE należy zaliczyć także jednostki, które wpadły na postawione przez niego miny. A były to:
niemiecka jednostka pomocnicza 11V1 (ex grecki PALASKAS) i włoski torpedowiec GENERALE ANTONIO CANTORE,
zaś inny włoski torpedowiec, CASTORE, odniósł uszkodzenia.
19 sierpnia 1942 roku PORPOISE zaatakował płynący w konwoju włoski statek ISEO (2366 BRT). Torpedy minęły jednak
cel, zaś włoski torpedowiec LINCE groźnie kontratakował bombami głębinowymi. Okręt brytyjski odniósł pewne
uszkodzenia, lecz szczęśliwie dotarł do bazy.
Po wycofaniu się Włoch z wojny, PORPOISE wzmocnił siły aliantów na Oceanie Indyjskim. Wchodząc w skład 4. flotylli
okrętów podwodnych bazował w Trincomalee na Cejlonie.
50 i 48 min; trzy pierwsze u wybrzeży Norwegii, ostatnie w Zatoce Biskajskiej. Na jednym z nich, wskutek wybuchu miny,
zatonął 18 czerwca 1940 niemiecki trałowiec M-5. Wydarzyło się to na polu postawionym cztery dni wcześniej, na północny
zachód od Kristiansund.
Wiosną 1941, w drodze do Halifax (Kanada), PORPOISE dokonał ataku torpedowego na niemiecki okręt podwodny. Miało to
miejsce 7 marca i są domniemania, iż U-Bootem tym mógł być UA (ex turecki BATIRAY).
W czasie gdy bazował w Halifax zadaniem jego było wzmacnienie eskorty północnoatlantyckich konwojów.
Po powrocie z Kanady PORPOISE skierowany został na Morze Śródziemne, gdzie było mu dane odnieść parę znaczących
sukcesów w atakach na włoską żeglugę, zarówno wskutek ataków torpedowych jak i poprzez stawianie pól minowych.
Początkowo bazował w Aleksandrii, później w Haifie
Pierwszą jego ofiarą na wodach śródziemnomorskich padł włoski statek pasażersko-towarowy SEBASTIANO VENIER
(6311 BRT, ex JASON), płynący z Benghazi. Stało się to 9 grudnia 1941 roku, w odległości około 5 mil morskich na południe
od Navarino. Niewątpliwie był to bardzo gorzki sukces, a jak gorzki to być może członkowie załogi HMS PORPOISE nigdy
nie dowiedzieli się. Statek przewoził jeńców brytyjskich, których liczba według różnych źródeł wahała się od 1800 do
2000; spośród nich śmierć miało ponieść od 100 do 500 ludzi (także brak jednomyślności źródeł).
Kolejnym sukcesami PORPOISE w 1942 roku było storpedowanie i zatopienie włoskich statków: CITTA DI LIVORNO
(2471 BRT) 18 stycznia, około 15 mil morskich od kreteńskiego przylądka Maleka, OGADEN (4553 BRT) 12 sierpnia u
wybrzeży Libii, LERICI (6070 BRT) 15 sierpnia, 120 mil na północ od Derna (Libia) oraz GIULIO GIORDANI (10534
BRT) 18 listopada, około 45 mil morskich na północny wschód od Misurata (Libia).
Interesujący przebieg miała konfrontacja PORPOISE z włoskim patrolowcem F39 FERTILIA (223 BRT), który był
powolnym i starym, zbudowanym w 1884 roku, zmobilizowanym kabotażowcem. Jednostka brytyjska natknęła się na niego u
wybrzeży Libii 19 listopada 1942 u wybrzeży libijskich. Wystrzelona w jego kierunku minęła cel. Cztery dni później, 23
listopada, tym razem u wybrzeży Tunezji, oba okręty spotkały się ponownie. Tym razem PORPOISE użył swojego działa
pokładowego i zatopił przeciwnika kilkoma celnymi trafieniami pocisków kalibru 102 mm.
No konto sukcesów PORPOISE należy zaliczyć także jednostki, które wpadły na postawione przez niego miny. A były to:
niemiecka jednostka pomocnicza 11V1 (ex grecki PALASKAS) i włoski torpedowiec GENERALE ANTONIO CANTORE,
zaś inny włoski torpedowiec, CASTORE, odniósł uszkodzenia.
19 sierpnia 1942 roku PORPOISE zaatakował płynący w konwoju włoski statek ISEO (2366 BRT). Torpedy minęły jednak
cel, zaś włoski torpedowiec LINCE groźnie kontratakował bombami głębinowymi. Okręt brytyjski odniósł pewne
uszkodzenia, lecz szczęśliwie dotarł do bazy.
Po wycofaniu się Włoch z wojny, PORPOISE wzmocnił siły aliantów na Oceanie Indyjskim. Wchodząc w skład 4. flotylli
okrętów podwodnych bazował w Trincomalee na Cejlonie.
