MAGAZYN NAUTOLOGICZNY
  
|||   -  MARYNARKA WOJENNA  -  OKRĘTY  -  STATKI  -  WRAKI  -  MARYNARKA HANDLOWA  -   |||
 
 
Wypadki i katastrofy morskie
    
 
  
s/s PUSZTA
(ex LATCHMERE, ex EIRENE-ARIADNE,  ex NETHERMEAD, ex DUNROBIN, ex ETOLIA)

-   Największa strata węgierskiej floty handlowej w międzywojniu   -
Piotr Mierzejewski
.
Węgierski frachtowiec  s/s  PUSZTA utknął na skałach Station Block Island, Rhode Island i tam został pocięty na złom.
Zbudowany w 1911 w Tyne Iron Shipbuilding Co. Ltd. Pojemność: 3733 BRT, 2371 NRT. Wymiary - 106,2 x 15,3 x 7,1 m. Kadłub stalowy.
Maszyna parowa potrójnej ekspansji, 307 n.h.p. Prędkość 10 węzłów.
Zdjęcie: Associated Press, Boston Bureau.

-
W okresie międzywojennym bandera węgierska była niemal całkowicie nieznana na świecie. Pewien wysoki rangą
pracownik wielkiego towarzystwa asekuracyjnego w wywiadzie dla amerykańskiej prasy w grudniu 1939 r. twierdził
nawet: "W ciągu 36 lat pracy w tym biznesie nigdy nie słyszałem o węgierskim statku, chyba że o takim, który pływa
po Dunaju".

-------A jednak w tym samym 1939 roku węgierska marynarka handlowa posiadała sześć pełnomorskich frachtowców
o pojemności powyżej 2000 BRT. Węgry, wprawdzie pozbawione dostępu do morza, korzystały w tamtym czasie z
portu w Fiume, udostępnionego im na podstawie traktatu z Włochami. Oficjalnie ich portem macierzystym był wpraw-
dzie Budapeszt, lecz ze względu na swoje zanurzenie nie miały najmniejszych szans, aby do niego dopłynąć.

-------Pełnomorska flota Węgier w międzywojniu składała się ze starych powolnych frachtowców, zbudowanych przed
pierwszą wojną światową i eksploatowanych wyłącznie w żegludze trampowej. Największym z nich był s/s NYUGAT
o pojemności 4323 BRT i prędkości eksploatacyjnej 9 węzłów. Statek ten w 1941 r. zdążył wprawdzie zmienić banderę
na panamską, lecz i tak został przejęty przez holenderską marynarkę wojenną.

-------Za największą katastrofę w dziejach międzywojennej floty Węgier uznać trzeba utratę s/s PUSZTA. Był to
parowiec zbudowany pod nazwą ETOLIA w roku 1911 przez Tyne Iron Shipbuilding Co. Ltd. w Willington (N. & S.
Shields, UK), pod stoczniowym numerem 178. Po parokrotnych zmianach nazw i właścicieli został zakupiony  roku 1931
przez Anglo Hungarian Shipping Co. Ltd. (Angol-Magyar Tengerhajózįsi RT) z siedzibą w Budapeszcie i otrzymał
wówczas nazwę PUSZTA. Stał się on pierwszą jednostką pod węgierską banderą, jaka w międzywojniu zawinęła do
nowojorskiego portu.


.......Nocą z 16 na 17 kwietnia 1934 roku parowiec szedł pod balastem z Providence do Key West. Podczas gęstej mgły
kapitan statku zupełnie stracił orientację. W pewnym momencie gwałtowny wstrząs kadłuba uprzytomnił mu, że
wprowadził swoją jednostkę na skały. PUSZTA znieruchomiał na równej stępce, maszyna stanęła niemal natychmiast i
zapadła złowroga cisza. Nie padł jednak rozkaz opuszczenia statku - utkwił on tak solidnie na skałach, że nie groziło
mu ani przełamanie, ani nawet przechył.

......Późnym rankiem 17 kwietnia, gdy mgła wreszcie podniosła się, okazało się, że PUSZTA znajduje się w małej
odległości od brzegu wysepki z niewysokimi zabudowaniami, z okien których spoglądają w jej kierunku ludzie w
mundurach. Wkrótce sprawa wyjaśniła się - węgierski statek wyrzucił się na skały pod bokiem Station Block Island,
należącej do United States Coast Guard.

.......18 kwietnia na miejscu katastrofy pojawiła się komisja ubezpieczyciela. Stwierdzono, że statkowi nie grozi
przełamanie, lecz pomieszczenia statku zostały zalane wodą wskutek rozprucia blach kadłuba, zaś maszynownia
odniosła poważne uszkodzenia. Uznano, że jakakolwiek próba ściągnięcia go na wodę byłaby bez szans i sensu. Zało-
ga w liczbie 27 ludzi została przetransportowana na ląd. W wyniku katastrofy nikt nie poniósł uszczebku na zdrowiu.

-------Wrak statku sprzedany został przez firmę asekuracyjną na złom jakiemuś przedsiębiorcy z Nowego Jorku za
kwotę 850 dolarów i pocięty na miejscu. Uzyskany materiał przetrasportowano do nabywcy nieustalonym z nazwy
szkunerem.
--------
Węgierski frachtowiec s/s PUSZTA, sfotografowany w nieustalonym porcie między rokiem 1931 a 1934.
Zdjęcie: Associated Press, Boston Bureau.
.
------A na koniec parę ciekawostek o tym nieszczęsnym frachtowcu. Wiele amerykańskich dzienników w roku 1933
opublikowało niewielki felieton Williama Gainesa zatytułowany "About New York". Znaleźć w nim można interesującą
wzmiankę o s/s PUSZTA, nazwanym statkiem bez portu. Autor poznał osobiście kapitana statku, który zachwycał się
swoją młodą załogą. Twierdził, że wszyscy jego marynarze mają średnie wykształcenie i cechuje ich gorący patriotyzm.
-----Załoga parowca przeżyła ciężkie chwile na Atlantyku
już zimą 1933 roku. Rankiem 6 lutego dowództwo Coast
Guard w Bostonie odebrało sygnał SOS, nadany przez s/s
PUSZTA. Statek, idący z Amsterdamu do Nowego Jorku,
znajdujący się na pozycji 44°40'N, 45°40'W, wzywał po-
mocy z powodu poważnej awarii steru. Kontakt z nim
nawiązał pasażerski liniowiec s/s MONTCALM (Canadian
Pacific Steamships Ltd.). Nieoczekiwanie dla wszystkich
jakakolwiek pomoc okazała się zbędna. Załoga poradzi-
ła sobie sama z usterką i parowiec mógł kontynuować
rejs do Nowego Jorku.

-----Kilka tygodni przed wyjściem w ten rejs statek dot-
knęło inne nieszczęście. Podczas postoju w Amsterdamie
9 stycznia wybuchł na nim pożar, który strawił kilka
pomieszczeń, m.in. mesę i kabinę radiotelegrafisty.
Konieczność przeprowadzenia remontu spodowała
znaczne opóźnienie wyjścia PUSZTY w morze.
Swansea, sierpień 1933: Kapitan T. Salamon (przy kole
sterowym) podczas wizyty skautów, uczestników World
Jamboree w Goddolo na Węgrzech.
Zdjęcie: Evening Post.
   
Opublikowano 9 grudnia 2023 roku
.
BIBLIOGRAFIA SELEKTYWNA

Echo of World Jamboree. Swanea Scouts entertained. 1933. - South Wales Evening Post, 21 August 1933.
Freighter calls for aid. 1933. - The Daily Sentinel-Tribune, 6 February 1933.
Freighter in distress, but makes own repairs. 1933. - The Boston Globe, 6 February 1933.
Gaines, William. 1933. About New York. - The Record (Hackensack, New Jersey), 30 March 1933.
Grounded steamer still fast on rocks. 1934. - The New London Evening Day, 18 April 1933.
Lloyd's Register, Navires a Vapeur et a Moteurs. 1933-34.
Port of Boston. 1933. - The Boston Globe, 7 February 1933.
The Hungarian steamer Puszta. 1934. - The Boston Globe, 23 May 1934.
Tiny land-locked nations become maritime powers. 1939. - The Morning News,, 5 December 1939.

.
____________________________________________________________________________________

Facta Nautica
dr Piotr Mierzejewski
od 2003
.