d'ENTRECAUSTEAUX, późniejszy ORP BAŁTYK - Francuski krążownik pancerno-pokładowy - Powstanie bokserów - I wojna światowa -
|
|
|
Krążownik pancerno-pokładowy d'ENTRECASTEAUX na francuskiej pocztówce. The French cruiser d'ENTRECASTEAUX. Old postcard.
|
|
D'ENTRECASTEAUX, francuski krążownik pancerno- pokładowy, zaprojektowany został specjalnie do służby kolonialnej. W związku z tym podwodna część jego kadłuba pokryta była drewnem tekowym i obita blachą miedzianą, co chronić miało okręt przed korozją w gorących i słonych wodach tropiku.
Autorem konstrukcji, uważanej za wyjątkowo piękną , zaopatrzonej w wychodzący już z użycia taran, był słynny francuski inżynier Amable Lagane (1838-1910).
Okręt zbudowała stocznia Société Nouvelle des Forges et Chantiers de la Méditerranée w La Seyne (Francja). Stępkę jego położono 8 listopada 1893. Ceremonia wodowania miała miejsce 11 czerwca 1896 roku, zaś imię nadano mu 6 grudnia 1896. Wszedł do służby w marynarce francuskiej 23 marca 1899 i już 6 kwietnia opuścił Tulon kierując się na Daleki Wschód, na wody chińskie.
Podczas pierwszego rejsu od razy ujawniły się wady jednostki - fatalna wentylacja pomieszczeń oraz mniejsza od projektowanej prędkość.
|
Thomas A. Brassey w "The Naval Annual 1894" informował:
- przewidywany koszt budowy krążownika miał wynieść około 620 000 tysięcy funtów szterlingów; - opancerzenie pokładu - 4 cale (ok 10cm), powyżej niego znajdował sie kolejny pokład opancerzony; pomiędzy pokładami istniały liczne pomieszczenia przeznaczone na magazyny, m.in. na dodatkowe paliwo; - pancerz osłon artylerii głównej - 10 cali (ok. 24 cm); - napęd w postaci dwóch pionowych maszyn parowych potrójnej ekspansji; 4 kotły ustawione przed maszynami, zaś piąty za maszynami, pomiędzy wałami napędowymi - ówczesny nowy styl w budownictwie okrętowym; - ciężar kadłuba miał wynieść 2942 tony, tj. 36% wyporności, ciężar pancerza -644 t., uzbrojenia 475 t., zaś maszyn i kotłów - 1373 t.; - miarą nowoczesności okrętu było zastosowanie na szeroką skalę elektryczności, m.in. w mechanizmach obrotowych wież, podajnikach amunicji i oprzyrządowaniu pomocniczym.
|
|
B. Weyer w Taschenbuch der Kriegsflotten 1911 podaje następującą charakterystykę okrętu:
Wyporność: 8120 ton Prędkość: 19 węzłów Uzbrojenie: 2 x 240/L40, 12 x 140/L40, 12 x 47, 2 wyrzutnie torpedowe 450 mm, Pancerz: pokład: 100-50 mm, stanowisko dowodzenia - 240, artyleria ciężka 230-190 , artyleria średnia - 70 Wymiary: 120 x 18 x 7,9 Napęd: maszyny parowe o mocy 14 500 KM, 5 kotłów, 2 śruby Zasięg: 8000 Mm (10 w.) Zapas węgla: 6000 (1 000) ton Załoga: 502
|
|
Podczas misji u wybrzeży Chin D'ENTRECASTEUX, działając w składzie zespołu floty francuskiej, brał udział w tłumieniu powstania bokserów, które trwało w latach 1899-1901.
Pewna część załogi krążownika zasiliła niewielki korpus ekspedycyjny idący na pomoc Europejczykom broniącym się w Pekinie.
O jego dalszych losach pod banderą Francji tak pisał Jan Piwowoński (1989):
"Aż do I wojny światowej D'ENTRECASTEAUX wędrował po morzach Dalekiego Wschodu i po Oceanie Indyjskim, odwiedzając kilkadziesiąt różnych portów i nawet, w roku 1907, wchodząc na skały koło wyspy Hainan, na szczęście niegroźnie."
|
" Pierwsza wojna światowa ujrzała krążownik na wodach wschodniej części Morza Śródziemnego i u wschodnich brzegów Afryki. Zyskał tutaj nawet, niewielkim zresztą kosztem, rozgłos. Wraz ze starym pancernikiem REQUIN i innymi okrętami wojennymi brał udział -jako bateria pływająca - w obronie Kanału Sueskiego przed atakami wojsk tureckich. Odparcie ogniem dział decydującego natarcia w rejonie jeziora Timsah 3 lutego 1916 roku przyniosło krążownikowi wiele gratulacji i wyróżnień, natomiast omal nie przyniosła mu na Adriatyku zguby torpeda niemieckiego okrętu podwodnego UC-38, która 12 grudnia 1917 roku, w pobliżu wyspy Atokos, nieznacznie tylko chybiła celu przechodząc tuż za rufą „francuza". Dwa dalsze lata wypełnione były już tylko służbą transportową - przewożeniem wojsk, a później zdemobilizowanych oddziałów - od Madagaskaru po Saloniki, Tarent i Tulon. Do roku 1923 krążownik służył jeszcze za stacjonarny okręt szkolny w Marsylii i Breście (...)."
27 października 1922 skreślony z listy floty. Jako rozbrojony hulk wypożyczony został Belgii i przeholowany do Zeebrügge. Wrócił do Francji w 1926.
7 marca 1927 sprzedany Polsce w cenie złomu, bez uzbrojenia i napędu. 30 lipca przemianowany na WŁADYSŁAW IV (według niektórych źródeł polskich i francuskich - KRÓL WŁADYSŁAW IV). Wzięty na hol przez holowniki MAMMOUTH i PINGUIN II popłynął w swoją ostatnią podróż - do Gdyni. Nim jednak dotarł do portu przeznaczenia, w niejasnych okolicznościach powtórnie go przemianowano - tym razem na ORP BAŁTYK ...
Na koniec warto przypomnieć, że okręt ten był drugą z rzędu jednaostką francuskiej marynarki wojennej o nazwie D'ENTRECASTEAUX. Pierwszą był okręt parowo-żaglowy z 1858 roku, trzecią awizo kolonialne z czasów II wojny światowej, zaś czwartą obecny okręt szkolny.
|
_____________________________________________________________________________ - FACTA NAUTICA - dr Piotr Mierzejewski, hr. Calmont
|
|
|
|