|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- MORZE | MARYNARKA HANDLOWA | STATKI | OKRĘTY WOJENNE | WRAKI | MARYNARKA WOJENNA | ŻEGLUGA -
|
|
| |
|
|
|
|
Statki szpitalne
|
|
|
|
|
|
|
NOTRE DAME DE LA MER
- Ponura misja dawnego statku szpitalnego -
DR PIOTR MIERZEJEWSKI
|
|
|
| |
|
|
|
|
Statek szpitalny NOTRE DAME DE LA MER u brzegów Islandii.
Fotografia pochodzi ze starej pocztówki.
-
|
| |
|
Dawny statek szpitalny w roli karawanu pogrzebowego
|
|
|
|
|
|
| |
| |
--------3 sierpnia 1914 roku II Rzesza wypowiedziała wojnę Francji, która dwa dni wcześniej ogłosiła
moblizację i przystąpiła do rekwizycji części statków na potrzeby marynarki wojennej (Marine Nationale). Na
fali niebywałego entuzjazmu Francuzów dla rozpoczynającej się Wielkiej Wojny, wielu armatorów dobrowolnie
przekazywało swoje jednostki na cele militarne. 10 sierpnia 1914 roku towarzystwo Société des Œuvres de
Mer zaproponowało marynarce wojennej przejęcie rybackiego statku szpitalnego NOTRE DAME DE LA MER,
który właśnie wtedy stał w Breście. Marine Nationale stwierdziła jednak, iż jednostka jest jej niepotrzebna,
gdyż jest zbyt mała i dysponuje niewystarczającą liczbą łóżek szpitalnych.
--------Statek, mimo wcześniejszych zastrzeżeń, uległ jednak rekwizycji na rzecz marynarki, ale dopiero
w roku 1915. Utracił jednak swój dotychczasowy charakter i jako pomocniczy patrolowiec pełnił służbę we
wschodniej części Morza Śródziemnego, gdzie Francuzi i Anglicy blokowali flotę austro-węgierską, nie
pozwalając jej na wychodzenie poza Adriatyk.
--------Jesienią 1915 roku trwały ciężkie walki między osamotnioną armią Serbii z połączonymi siłami państw
centralnych, tj. Austro-Węgier, II Rzeszy i Bułgarii. Francja i Wielka Brytania zadeklarowały wprawdzie pomoc
wojskową Serbom, lecz nie nie udzieliły (skąd my to znamy?). W obliczu zmasowanej ofensywy wroga, armia
serbska zmuszona została do panicznego odwrotu przez Czarnogórę do Albanii. Szczęśliwie oderwała się od
nacierającego nieprzyjaciela i przez ośnieżone góry wyszła na skalisty brzeg Adriatyku.
-
|
|
|
Rozciągnięta kolumna żołnierzy serbskich pokonujących ośnieżone góry Albanii - październik 1915 roku.
Fotografia ze zbiorów The Library of Congress.
-
|
--------Wycieńczonych marszem i schorowanych serbskich żolnierzy ewakuowały z wybrzeża Albanii brytyjskie
i francuskie statki. Przewożono ich na wyspę Korfu, gdzie przechodzili kwarantannę i leczenie. Najciężej
poszkodowanych, w większości umierających, umieszczono na sąsiedniej wysepce Vido. Śmiertelność wśród
nich była ogromna. Przez pierwszy tydzień codziennie umierało około 120 żołnierzy, później liczba zgonów
zaczęła spadać. Pojawił się natomiast ogromny problem z pochówkiem. Kopanie grobów w skalistym gruncie
było tak czasochłonne, że trzeba było przejść na pochówek w morzu. I właśnie do tego celu wykorzystano
statek NOTRE DAME DE LA MER. Codziennie odbijał on od przystani na Vido, mając na pokładzie dziesiątki
zwłok zaszytych w worki obciążone kamieniami. Po przejściu 10 mil stopowano maszynę i po krótkiej
ceremonii żałobnej, prowadzonej przez prawosławnego duchownego, ciała zrzucano do morza.
--------Ironią losu było to, że statek który miał ratować ludziom życie i zdrowie, posłużył za pływający
karawan.
.
|
| |
|
|
Wyspa Vido widziana z Korfu. Serbowie w 1915 roku nazwali ją Wyspą Śmierci.
Współczesna pocztówka.
.
|
---------Statek, wówczas jeszcze pod nazwą OCCIDENT, zwodowano w zakładach Ateliers et Chantiers de
Bretagne w Nantes 15 marca 1911 roku. Była to jednostka o pojemności 450 BRT i długości prawie 40 m,
napędzana maszyną parową o mocy około 500 KM. Jeszcze w tym samym roku zakupiło go towarzystwo
Société des Oeuvres de Mer i przebudowało na statek szpitalno-misyjny. W wyniku tej przebudowy jednostka
dysponowała dwiema salami szpitalnymi. Większa, ogólna, dysponowało dziesięcioma łóżkami, zaś mniejsza,
traktowana jako izolatka przeznaczona dla chorych zakaźnie, dwoma. Niektóre źródła podają, iż ogólna liczba
łóżeczak szpitalnych wynosiła 14, a nawet i 20. Część szpitalną jednostki uzupełniało ambulatorium, obficie
zaopatrzone w medykamenty oraz łazienka z ciepłą i zimną wodą. Łączność statku z lądem i z jednostkami
przebywającymi w morzu zapewniał bezprzewodowy telegraf, wówczas wciąż jeszcze rzadkość.
---------Podstawowym zadaniem NOTRE DAME DE LA MER było niesienie pomocy lekarskiej rybakom (nie
zaleźnie od ich narodowości) na łowiskach, nie tylko na Morzu Północnym, ale i na Północnym Atlantyku,
wokół Islandii i u wschodnich wybrzeży Kanady. Niemniej ważną rolę przypisano działalności
ewangelizacyjnej. W skład załogi statku wchodził kapłan, którego zadaniem była m.in. opieka duchowa nad
rybakami oraz odprawianie nabożeństw na pokładzie podczas postoju w porcie.
.
|
|
|
Nabożeństwo na pokładzie NOTRE DAME DE LA MER podczas postoju w Boulogne w roku 1913.
Fotografia ze starej pocztówki.
-
|
--------Msze odprawiane na pokładzie statku stojącego w porcie przyciągały setki wiernych i gapiów. Opisy
tych wydarzeń można spotkać w zachodnioeuropejskiej prasie z lat 1911-1914.
--------NOTRE DAME DE LA MER spełniał także funkcję statku pocztowego. W czerwcu 1914 roku przywiózł
do kraju 4678 listów pisanych przez rybaków do swoich rodzin.
-
|
|
|
Francuska pocztówka upamiętniająca wyjście NOTRE DAME DE LA MER z Dunkierki na łowiska wokół Islandii
w dniu 23 marca 1911 roku.
-
|
| |
|
|
NOTRE DAME DE LA MER na przystani we Fáskrúðsfjörður (wschodnia część Islandii).
Stara francuska pocztówka.
-
|
|
|
NOTRE DAME DE LA MER na przystani osady rybackiej na Islandii.
-
|
|
|
Współczesny model statku szpitalnego NOTRE DAME DE LA MER.
-
|
---------Statek po zakończeniu I wojny światowej został przez Marine Nationale zdemobilizowany, lecz juz nie
wrócił pod flagę Société des Œuvres de Mer. Jego nowy prywatny właściciel przystosował go do roli
frachtowca.
---------Los NOTRE DAME DE LA MER dopełnił sie 29 listopada 1920 roku podczas rejsu z Calais do
Gdańska. Źle zabezpieczony ładunek przesunął się raptownie i spowodował przewrócenie się statku. Zdarzyło
się to przy ujściu Łaby, nieopodal miasta Brunsbüttelkoog (Brunsbüttel).
-
|
| |
WYBRANA BIBLIOGRAFIA
Barnichon, Gilles. 1998. Les Navires hôpitaux français au XXe siècle. - Editions MDV.
Casualty reports. 1920. - The Times, 1 December.
Chronique maritime – Navigation. 1914 - Navigazette Hebdomadaire n° 1.313, Jeudi 25 juin 1914.
Foreign Trade. 1911. - The Aberdeen Daily Journal, June 10.
French Hospital Ship in Aberdeen. Deap-sea Fishermen Mission. 1914.- The Aberdeen Daily Journal, June 20,
Wrecks and casualties (Lloyd's Telegrams). 1920. - The Shields Daily News, December 1.
|
| |
| |
| |
|
Opublikowano 1 sierpnia 2018
|
| |
|
|
|
|
|
 |
 |
|
| |
|
| |
|
| |
|
| |
|
|
