Artyleryjski atak U-Boota na frachtowiec s/s BAHARISTAN

- MARYNARKA HANDLOWA - STATKI - OKRĘTY - WRAKI - MARYNARKA WOJENNA -

EPIZODY

II WOJNA ŚWIATOWA NA MORZU

Wielka Brytania

s/s BAHARISTAN
- przetrwał artyleryjski atak U-Boota w 1939 roku -

PIOTR MIERZEJEWSKI

Brytyjski parowiec BAHARISTAN (5479 BRT), zbudowany w 1928 dla Strick & Co Ltd FC z Londynu,
zyskał w roku 1930 pewną popularność dzięki temu, że skrycie przywiózł z Persji do Wielkiej Brytanii
ogromne skarby szacha.
-

Agencja Associated Press opublikowała 22 września 1939 roku artykuł z zapisami dramatycznych
radiogramów odebranych na Północnym Atlantyku przez amerykański statek pasażersko-towarowy s/s
AMERICAN MERCHANT, zdążający z Wielkiej Brytanii do U.S.A. Na oceanie mnożyły się wtedy
komunikaty o pojawianiu się U-Bootów i przeprowadzaniu przez nie ataków na żeglugę. Radiooperator
parowca, niejaki Chester Underhill, twierdził, że tylko 16 września odebrał meldunki aż trzech brytyjskich
statków wzywających pomocy:

1. "Torpedoed and taking to boats" z frachtowca m/s VANCOUVER CITY (4955 BRT),
2. "Gun fire. Abandoning ship" ze zbiornikowca m/s BRITISH INFLUENCE (8431 BRT),
3. "Gunned by submarine" z frachtowca s/s BAHARISTAN (5479 BRT).

Radiooperatorowi musiało się bardzo pomylić, gdyż dwa z nich - BRITISH INFLUENCE i VANCOUVER
CITY - leżały już od dwóch dni na dnie oceanu, zatopione przez U-Booty. Los trzeciego (BAHARISTAN),
potoczył się odmiennie. Nocą 16 września został on wykryty przez niemiecki okręt podwodny w rejonie
przylądka Land's End (południowo-zachodni kraniec Półwyspu Kornwalijskiego). Niespodziewanie dziób jego
znalazł się w jaskrawym świetle reflektora U-Boota i chwilę potem rozpoczęła się kanonada artyleryjska.
Fontanny wody pojawiły się tak blisko statku, że wstrzelanie się Niemców w cel wydawało się kwestią paru
minut. Kapitan frachtowca, Thomas Huntley Farrar, w mgnieniu oka podjął ryzykowną decyzję - rozkazał
natychmiastowy zwrot i skierował BAHARISTAN ku wybrzeżu, ryzykując roztrzaskanie jednostki o skały.
W wyniku tego manewru światło niemieckiego reflektora uchwyciło rufę, a nie dziób statku.
Zdezorientowanym artylerzystom z U-Boota nie udało się uzyskać ani jednego trafienia, natomiast
frachtowiec zdołał się w ciemnościach ukryć w zatoce Mount's Bay. O świcie BAHARISTAN ruszył w dalszą
podróż. Pomoc wprawdzie nie nadeszła, lecz i tak okazała się zbędna.

Wydarzenie to ujawniono w grudniu 1939 roku ze szczególnej okazji - kapitan T.H. Farrar za uratowanie
s/s BAHARISTAN uhonorowany został Medalem Imperium Brytyjskiego (British Empire Medal).
Ceremonia odznaczenia kapitana przez króla Jerzego VI miała miejsce 6 lutego 1940 roku w pałacu
Buckingham.

Frachtowiec s/s BAHARISTAN. Jego kapitan, T.H. Farrar, w roku 1940 otrzymał od króla Jerzego VI
Medal Imperium Brytyjskiego za uratowanie statku.

Książka Sir Archibalda Hurda zatytułowana "The Battle on the Seas: The Fighiting Merchantmen" wyszła
w Londynie roku 1941, zaś dwa lata później w Glasgow Książnica Polska wydała ją w języku polskim, w
tłumaczeniu Janusza Grodzickiego jako "Walka o morza". Z niej to pochodzi poniższy cytat (zachowałem
oryginalną pisownię) na temat owej przygody s/s BAHARISTAN z niemieckim okrętem podwodnym.

"Moment wybuchu wojny przyszedł nagle wtedy, gdy wszystkie wysiłki Sprzymierzonych Mocarstw
skierowane były na utrzymanie pokoju. Konieczne uzbrojenie statków handlowych zajęło dużo czasu,
zwłaszcza że wiele z nich było na odległych morzach. Jako przykład tego co nieodzownie musiało się stać,
można przytoczyć hisrorję s.s. "BAHARISTAN" statku handlowego o 5.479 tonn z South Shield. Statek ten w
momencie zaatakowania go w nocy z bardzo małej odległości koło LANDS'END ne miał jeszcze swoich dział.
Kapitan T. A. FARRA [błąd, powinno być T.H. Farrar, uwaga moja, PM] dowódca tego statku, posiadając tak
męstwo jak i pomysłowość zdecydował skierować się w stronę brzegu i nawet zdruzgotać statek o skały,
niewątpliwie z wielkim dla ludzi niebezpieczeństwem. W tej krytycznej sytuacji nikt nie mógłby zawstydzić
go, gdyby nawet zatrzymał i opuścił statek. Natychmiastowe jego manewry spowodowały, że ogień dział
poszedł w rufę. Wszystkie jej strzały były nietrafne. Przez śmiałą decyzję i zręczność kapitana
"BAHARISTAN'U" statkowi udało się uciec i zakotwiczyć w MOUNTS BAY celem doczekania dnia."

_________________________________________

S/s BAHARISTAN ze skarbem szacha perskiego wchodzi do londyńskiego portu w dniu 11 października 1930 r.
Wycinek ze starej angielskiej gazety.
.

Wzmianki o s/s BAHARISTAN trafiły na łamy polskiej prasy w październiku 1930. Wtedy to Polska Agencja
Telegraficzna (PAT) wysłała z Londynu informację o niezwykle cennym ładunku tego statku:

"LONDYN, 19.10. Przybył tu statek BAHARISTAN, wiozący eksponaty na wystawę sztuki perskiej, mającej
się odbyć na początku przyszłego roku w Londynie. Eksponaty te, o bezcennej wartości, przewiezione zostały
samolotem z Teheranu do Abadan nad Zatoką Perską, skąd wyekspediowane zostały statkiem. Wśród
eksponatów zaasekurowanych na 2 miliony funtów szterlingów, tj. na największą sumę jaką kiedykolwiek
zaakceptowały towarzystwa asekuracyjne, znajdują się między innymi korona szacha perskiego, stołowe
naczynia srebrne należące niegdyś do kalifa Haran-al-Raszyda [powinno być Harun ar-Raszida, uwaga moja, PM],
kobierce tkane jedwabiem, złotem, srebrem, etc."

_________________________________________________________________________________________

BIBLIOGRAFIA SLEKTYWNA

Decorations for Northern Seaman. 1940. - The Evening Chronicle, Tuesday, February 6, 1940.
Ferraby, H.C. 1940. John Bull's other Navy. - The Evening News, Thursday, April, 25, 1940.
Log of Radio Messages Sent by Torpedoed Ship. 1939.- St. Louis Post-Dispatch (St. Louis, Missouri), 22 September 1039, Friday.
Harper, Tobias. From Servants of the Empire to Everyday Heroes. 2020. - Oxford University Press, Oxford.
Hurd, Archibald. 1940. Walka o morza. - Tłumaczenie Janusz Grodzicki, Książnica Polska, Glasgow.
Rewarded after U-Bot Encounters..Saved Their Ships.1939. - The Birmingham Mail, Saturday, December 2, 1939.
War Heroes honoured North Skippers included. 1940. - The Newcastle Weekly Chronicle, Saturday, February 10, 1940.