MARYNARKA HANDLOWA    -   OKRĘTY WOJENNE   -   WRAKI   -   STATKI HANDLOWE   -   MARYNARKA WOJENNA
______________________________________________________________________________

-  
Facta Nautica  -
dr Piotr Mierzejewski, hr. Calmont
USS TUSK (SS 426)
Okręty podwodne
TUSK był uczestnikiem antyradzieckiej afery szpiegowskiej, która szerokim echem odbiła się na całym
świecie. Osoby żądne sensacji od razu muszę rozczarować - bohaterem tej strony nie jest Donald Tusk,
popularny polityk Platformy Obywatelskiej, lecz amerykański okręt podwodny, noszący nazwę TUSK ...
USS TUSK (SS 426) uczestniczył w antyradzieckiej aferze szpiegowskiej, która w roku 1949 poruszyła opinię publiczną
na całym świecie i przyniosła ofiary śmiertelne wśród amerykańskich marynarzy.
USS TUSK (SS-426), a "Tench"-class submarine, was commissioned on 11 April 1946. On 18 October 1973, she was decommissioned and
transferred, by sale, to the Republic of China (Taiwan) and commissioned into the Republic of China Navy as
HAI PAO.
8 lipca 1945 roku, na kilka tygodni przed końcem II wojny światowej, w filadelfijskiej stoczni Cramp Shipbuilding
Company
, miała miejsce ceremonia nadania imienia kolejnemu okrętowi podwodnemu, przeznaczonego dla US Navy. Pani
Carolyn Park Mills ochrzciła tę jednostkę nazwą
TUSK, którą w języku angielskim określa się rybę wyślizgokształtną
(Ophidiiformes) z gatunku
Brosme brosme (Ascanius, 1772). Jak łatwo się domyśleć, nie ma ona nic wspólnego ze
wspomnianym już Donaldem Tuskiem, ani tym bardziej z jego dziadkiem ...

USS
TUSK (SS 426) reprezentował okręty podwodne typu "Tench", powstałego na bazie wcześniejszych typów "Gato"
i "Balao". Stocznia
Cramp miała wybudować łącznie 10 okrętów tego typu, lecz w lipcu i sierpniu 1944 anulowano budowę
sześciu spośród nich, a dwóch dalszych już w sierpniu 1945. Wodowania i wejścia do służby doczekały się tylko USS
TRUMPETFISH (SS 425) i USS TUSK (SS 426). Okręty, których budowę anulowano, miały nosić nazwy: TURBOT
(SS 427), ULUA (SS 428), UNICORN (SS 429), VANDACE (SS 430), WALRUS (SS431), WHITEFISH (SS 432),
WHITING (SS 433) i WOLFFISH (SS 434). Nieukończone kadłuby dwóch pierwszych były wykorzystywane później w
celach doświadczalnych.

USS
TUSK wszedł do służby 11 kwietnia 1946 roku, a jego pierwszym dowódcą został Raymond A. Moore. Wkrótce
potem, okręt odbył daleki rejs wzdłuż atlantyckich wybrzeży obu Ameryk, składając kurtuazyjne wizyty w kilku
portach latynoamerykańskich. Zawinął wtedy do Rio de Janeiro i Bahia w Brazylii, Curacao w Holenderskich Indiach
Zachodnich oraz Colon w Panamie.

Początkowo, aż do października 1947, USS
TUSK uczestniczył w badaniach oceanograficznych prowadzonych przez
Columbia University i Woods Hole Oceanographic Institution.  

Z końcem 1947 roku okręt objęty został programem
Greater Underwater Propulsive Power Program (GUPPY), czyli
programem zwiększania siły napędu podwodnego, opartego w dużym stopniu na doświadczeniach niemieckich w budowie
U-Bootów. W ramach tego programu wybrane amerykańskie okręty podwodne przechodziły tzw.
GUPPY conversion,
która obejmowała m.in. przebudowę kadłuba i nadanie mu bardziej opływowego kształtu, demontaż artylerii,
wyposażenie w "chrapy", większe baterie akumulatorowe i najnowszą technikę elektroniczną.

Tak przebudowane okręty podwodne wojennych typów nazywano typami GUPPY-2 i GUPPY-3, nieoficjalnie zaś
guppies
czyli gupikami (ang. guppy = gupik, pawie oczko (
Poecilla reticulata), popularna rybka akwariowa). Sherry Sonntag i
Christopher Drew w książce "Wielka gra. Nieznana historia amerykańskiego podwodnego szpiegostwa" piszą, że
"Te (...)
jednostki stanowiły w dziedzinie budowy okrętów podwodnych tak wielki przełom, że ich złożone z weteranów załogi
właściwie uczyły się pływać od nowa. Kiedy (...) jajogłowi z dowództwa marynarki przyjechali na inspekcję, z
przerażeniem zauważyli, że załogi mają o nowym pasywnym sonarze tak nikłe pojęcie, że stanowiące podstawę ich
fukcjonowania hydrofony w ogóle nie były podłączone do urządzenia! Okręty wysłano więc do Londonderry, by pod okiem
bardziej doświadczonych w ich użytkowaniu Brytyjczyków załogi nadrobiły zaległości."
Latem 1949 roku USS TUSK otrzymał tajne zadanie uczestniczenia w skrytym rejsie wywiadowczym w pobliże
Murmańska. Udział w tym rejsie brały udział także trzy inne okręty podwodne typu "Tench", a mianowicie: jeden
zmodernizowany w programie
GUPPY, specjalnie przystosowany do operacji szpiegowskich USS COCHINO (SS 345)
oraz dwa  niezmodernizowane  USS
CORSAIR (SS 435) i USS TORO (SS 422). Głównym celem akcji było zbieranie
sygnałów telemetrycznych nadchodzący z baz radzieckiej Floty Północnej (Polarnoje i Wajenga, późniejszy
Siewieromorsk) oraz z okrętów podwodnych. Zapisy depesz miały dać odpowiedź na nurtujące Zachód pytanie, jak
daleko ZSRR zaszedł w próbach broni rakietowej i atomowej.  

Wszystkie okręty zaangażowane w tę wywiadowczą operację w tajemnicy opuściły Portsmouth w sierpniu 1949, w
całkowitej ciszy radiowej udając się na Morze Norweskie. Po drodze pobierały próbki wody zaburtowej celem pomiaru
temperatury i zasolenia, zbierały też informacje do tworzenia mapy sonarowej dna morskiego. Po przejściu na Morze
Barentsa jednostki rozdzieliły się i
TUSK przystąpił do testów sonaru pasywnego. 25 sierpnia TUSK odebrał alarmowy
sygnał z
COCHINO - na okręcie wybuchł pożar w przedziale akumulatorowym, który pociągnął za sobą dwie eksplozje.
COCHINO
utracił zdolność manewrowania, a część załogi, silnie poparzona, wymagała natychmiastowej pomocy
lekarskiej.
TUSK dotarł do unieruchomionego COCHINO i przejął jego załogę na swój pokład. W trakcie akcji
ratowniczej, przeprowadzanej w sztormowych, arktycznych warunkach, siedmiu ludzi poniosło śmierć: pracownik cywilny
z
COCHINO oraz sześciu marynarzy z TUSK, których fale zmyły z pokładu. Uszkodzonego COCHINO nie udało się
doholować do Norwegii - zatonął on w 15 godzin po wybuchu pożaru, około 100 mil morskich od wybrzeży Norwegii.
TUSK
w sześć godzin później zawinął do norweskiego portu w Hammerfest ...

Nieudanej akcji wywiadowczej nie udało się skryć  przed opinią publiczną. ZSRR oskarżył Strany Zjednoczone o
prowadzenie działań szpiegowskich i prowokacyjne manewry u radzieckich wybrzeży. Marynarka wojenna USA nie
przyznała się jednak, że rejs jej okrętów podwodnych miał charakter działań wywiadowczych ...

Szerszy opis omówionych wydarzeń można znależć we wspomnianej wyżej książce, która w oryginale nosi tytuł "
Blind
Man's Bluff: The Untold Story of American Submarine Espionage
".

USS
TUSK 18 października 1973 roku zdemobilizowano, skreślono z listy floty, i razem z bliźniaczym USS CUTLASS
sprzedano Tajwanowi. Marynarka wojenna Tajwanu nadała mu nazwę
HAI PAO. Do dziś pływa pod tajwańską banderą.
Stał się obecnie najstarszym okrętem podwodnym na świecie wciąż pozostającym w służbie! Byli członkowie załogi USS
TUSK pragną, aby ich okręt został sprowadzony z powrotem do USA i przekształcony w okręt-muzeum ,,,