Kutry torpedowe: D-3, radziecki kuter torpedowy projektu P-19-OK

Okręty podwodne

Strona główna > Statki i okręty

||| - MORZE | MARYNARKA HANDLOWA | STATKI | OKRĘTY WOJENNE | WRAKI | MARYNARKA WOJENNA | ŻEGLUGA - |||

KUTRY TORPEDOWE

Związek Radziecki

D-3
Pierwszy radziecki kuter torpedowy projektu P-19-OK (typ D-3)
Piotr Mierzejewski

Radziecki kuter torpedowy D-3 podczas prób osiągął w roku 1940 prędkość prawie 48 węzłów.
Ilustracja pochodzi z czwartego tomu "Istoriji otieczestwiennogo sudostrojenija", Sankt Petersburg, 1996.

---------W 1938 roku zespół projektowy Zakładu nr 5 NKWD w Leningradzie, pracujący pod kierownictwem głównego
konstruktora inż. Leonida Lwowicza Jermasza (ur. 1906 r.), otrzymał zadanie opracowania projektu dużego kutra
torpedowego o kadłubie drewnianym, przystosowanego do przewozu koleją. Jednostka ta miała być napędzana trzema
silnikami typu GAM-34. Pierwsze dwa doświadczalne silniki tego typu, oznaczane początkowo (do roku 1934) symbolem
GM-34, testowano na małych jednostkach pływających począwszy od listopada roku 1932. Do produkcji seryjnej GAM-34
trafiły w roku 1936.

---------Prototypowy kuter torpedowy z silnikami GAM-34, oznaczony jako D-3 (ros. Д-3) powstał w Zakładzie nr 5 NKWD
na przełomie lat 1939 i 1940. Poszycie jego kadłuba, podzielonego na sześć przedziałów, wykonane było z dwóch warstw
drewna - zewnątrz modrzewiowego, wewnątrz sosnowego. Jednostkę napędzały trzy silniki GAM-34FN, o mocy 1200 KM
każdy, pracujące na trzy wały napędowe i trzy śruby. Marsz kutra z prędkościa ekonomiczną 16 węzłów realizował jeden z
tych silników.

---------Pierwsze próby D-3 prowadzone na Bałtyku wykazały wręcz nieznośną głośność silników. Aby zmniejszyć ich
hałaśliwość, usiłowano zastosować specjalne urządzenie wyciszające. Okazało sie ono dość skuteczne, jednak zużywało
aż 15% mocy silników, co z kolei negatywnie odbijało się na uzyskiwanych prędkościach.

Radziecki kuter torpedowy D-3 podczas marszu z prędkością ekonomiczną.

--------Kolejne próby D-3 prowadzono latem 1940 roku już na Morzu Czarnym. Kuter osiągał doskonałe noty podczas
kolejnych testów, nawet przy 6° stanu morza w skali Douglasa, zaś prędkość jego dochodziła aż do 48 węzłów! D-3 po
pomyślnym przejściu wszystkich prób, w sierpniu 1940 roku jako TKD-3 wszedł w skład Floty Czarnomorskiej. Dalsze jego
losy nie są mi znane.

--------W 1939 roku, niemal równocześnie z budową D-3, rozpoczęto prace nad pięcioma jednostkami tego typu. Ku
zaskoczeniu konstruktorów i stoczniowców okazało się, że nie można zastosować na nich silników GAM-34FN, gdyż nagle
... zaprzestano ich produkcji! Zaczęto więc montowac w kadłubach kutrów inne motory o wyraźnie mniejszej mocy. Użyty
w części jednostek silnik typu GAM-34BS miał tylko 850 KM, zamiast 1200 KM silnika stosowanego w prototypowym D-3.
W praktyce oznaczało to, że niektóre kutry typu D-3 osiagały prędkość zaledwie 32 węzłów. Podczas wojny, od roku 1943,
w nowobudowanych jednostkach montowano silniki firmy Packard.

Kuter torpedowy typu D-3 w wersji z działkiem 25 mm i dwoma podwójnie sprzężonymi karabinami maszynowymi.
Źródło: "Istorija otieczetwiennogo sudostrojenija", tom IV. Sankt Petersburg, 1996.

------___-Kuter D-3 znacznie odbiegał swoją charakterystyką od później budowanych jednostek bliźniaczych, zarówno
wypornością, prędkością, uzbrojeniem jak i liczebnością załogi. Podstawowe dane techniczno-taktyczne D-3 według
"Istoriji otieczestwiennogo sudostrojenija" (1996, tom IV, str. 384)) prezentują się następująco: wyporność - 31,1 ton;
prędkość - 47,9 węzłów; zasięg - 550 mil przy prędkości 8 węzłów; uzbrojenie - 2 torpedy 533 mm, 2 karabiny
maszynowe 12,7 mm, 4 duże lub 8 małych bomb głębinowych; wymiary - 21,6 x 3,96 x 0,9 m; napęd - 3 silniki
benzynowe o mocy 1200 KM każdy, 3 śruby; autonomiczność - 3 doby; załoga - 8 ludzi.

TKA-12, kuter torpedowy typu D-3, stoi w Siewieromorsku od roku 1945 jako pomnik.
Dwie inne jednostki tego samego typu i o tym samym oznaczeniu zatonęły na Bałtyku w 1941 roku.