MV ZUIDERDAM - holenderski statek pasażerski, II wojna światowa

Okręty podwodne

Statki i okręty

Statki pasażerskie

HOLANDIA

m/s ZUIDERDAM
- Holenderski statek pasażerski - II wojna światowa - Kriegsmarine -
dr Piotr Mierzejewski

Wrak holenderskiego statku pasażerskiego m/s ZUIDERDAM w porcie Schiedam.
Fotografia wykonana prawdopodobnie wiosną 1942 roku. Autor nieznany.

22 września 1944 roku niemiecki feldmarszałek Gerd von Runstedt (1875-1953), głównodowodzący Obszaru "Zachód",
wydał rozkaz zablokowania 30-kilometrowego kanału Nieuwe Waterweg, łączącego Rotterdam z Morzem Północnym.
Miało to zapobiec wykorzystywaniu przez aliantów rotterdamskiego portu dla potrzeb wojsk sprzymierzonych,
walczących we Francji, Belgii i Holandii. Rozkaz wykonano zatapiając w kanale holenderskie statki.
Jedną z wykorzystanych jednostek był nieukończony statek pasażerski m/s ZUIDERDAM ...

-------Niemcy wkraczając w maju 1940 roku do Rotterdamu zagarnęli nie tylko liczne stojące w porcie i kanałach statki, ale i nieukończone jednostki,
tkwiące na pochylniach tamtejszych stoczni. Wśród tych ostatnich znalazł się motorowiec ZUIDERDAM, duży statek pasażerski budowany przez zakłady
Wilton-Fijenoord w Schiedam (numer stoczniowy 672) dla Nederlansche-Amerkaansche Stoomvaart Maatshappij NV (Holland-Amerika Lijn) z Rotterdamu.

--------Budowę statku rozpoczęto 3 października 1939 roku. Roger Jordan
(1999) twierdzi, iż m/s ZUIDERDAM miał być jednostką dwuśrubową o
pojemności 12 150 BRT i nośności 10 150 DWT, o wymiarach (w stopach i
calach) 518-5 x 66-4 x 66-4, osiagającą prędkość 16 węzłów. Kabiny,
wyłącznie 1. klasy, umożliwić miały zaokrętowanie 134 pasażerów. Z kolei
według niepotwierdzonych danych, zaczerpniętych z holenderskiego internetu
charakterystyka statku przedstawiała się następująco: 10 150 BRT, 7 100
NRT, 10 363 DWT, prędkość 16 węzłów, wymiary 157,89 x 20,20 x 12,50
(9,52) m, 134 miejsc pasażerskich wyłącznie 1. klasy; załoga 126 ludzi, napęd
w postaci dwóch silników Diesla firmy M.A.N o mocy 10 400 bhp.

-------Prace nad budową statku wznowiono prawie natychmiast po kapitulacji
Holandii, tyle tylko, że już pod ścisłym niemieckim nadzorem. 27 lipca 1941
kadłub wreszcie spuszczono na wodę i stało się wówczas realne, że w
niedługim czasie ZUIDERDAM wejdzie do eksploatacji w służbie III Rzeszy.

Schiedam, 28 sierpnia 1941 roku: Silnie przechylony na lewą
burtę ZUIDERDAM płonie po ataku samolotów RAF.

-------Fakt ten zaalarmował holenderski ruch oporu i na jego prośbę lotnictwo brytyjskie 28 sierpnia 1941 r. dokonało ataku na stocznię w Schiedam.
Samoloty R.A. F. zdołały uszkodzić statek, powodując jednocześnie na nim gwałtowny pożar. Walka z ogniem zajęła służbom portowym prawie dwa dni i
pochłonęła życie jednego ze strażaków. ZUIDERDAM, zalewany potężną ilością wody z akcji przeciwpożarowej, zaczął stopniowo przechylać się , aż
wreszcie położył się na lewej burcie na dnie basenu portowego.

29 sierpnia 1941 roku: Trwa już drugi dzień akcja gaszenia pożaru na m/s ZUIDERDAM, lecz moment przewrócenia się statku
na burtę i opadnięcia na dno basenu portowego nadchodzi nieuchronnie.

Fotografia przedstawia jeden z etapów podnoszenia m/s ZUIDERDAM z dna portu Schiedam.
Zdjęcie wykonano prawdopodobnie w lipcu 1942 r.

--------Statek udało się podnieść z dna portu dopiero latem następnego roku. Operację tę zakończono 25 lipca 1942 r., czyli dwa dni przed pierwszą rocznicą
wodowania jednostki. ZUIDERDAM wprowadzono do doku i wkrótce potem ekspertyzę jego stanu technicznego przeprowadziła komisja niemieckiej
marynarki wojennej. Werdykt wypadł pomyślnie i z dniem 13 września 1942 r. nastąpiło przejęcie jednostki przez Kriegsmarine. Trudno jednak dociec, w
jakim tempie były na niej prowadzone dalsze prace. Wiadomo tylko, że ZUIDERDAM nie doczekał się wprowadzenia do służby.

Lipiec 1942 roku: M/s ZUIDERDAM podniesiony z dna portu, w otoczeniu holowników i dźwigu pływającego.

Lipiec 1942 roku: ZUIDERDAM po wprowadzeniu do doku.

ZUIDERDAM stojący w doku. Fotografia wykonana prawdopodobnie latem 1942 roku.

M/s ZUIDERDAM: Wnętrze kadłuba po wypompowaniu wody.

--------22 września 1944 roku dwa holenderskie statki,
nieukończony m/s ZUIDERDAM oraz uszkodzony bombami
aliantów m/s DINTELDIJK, zatopiono w okolicach Maassluis
w celu zablokowania 30-kilometrowego kanału Nieuwe
Waterweg, łączącego Rotterdam z Morzem Północnym.
Operacja ta, przeprowadzona na rozkaz Gerda Rundstedta,
udała się jednak tylko częściowo, gdyż pozostała luka przez
którą statki mogły mimo wszystko przechodzić. Stało się tak,
ponieważ DINTELWIJK w trakcie holowania przełamał się na
dwie części i nie zdołano go ustawić w poprzek kanału zgodnie
z planem.

--------Po wojnie Holendrzy usunęli z kanału oba wraki, co
okazało się dość kłopotliwe, gdyż były całkowicie wypełnione
gruzem i żwirem. Podniesienie ZUIDERDAM miało miejsce 13
listopada 1946 r.

Kanał Nieuwe Waterweg częściowo zablokowany wrakami holenderskich
statków, zatopionych na rozkaz feldmarszałka Gerda Rundstedta.

--------Kilkadziesiąt lat później pojawił się na morzach pod flagą Holland America Line kolejny statek pasażerski o nazwie ZUIDERDAM. Jest to wielki
wycieczkowiec (10 965 DWT), zabierający do 2272 pasażerów, a odbywający rejsy po Morzu Karaibskim. Wszedł on do eksploatacji z dniem 14 grudnia
2002 roku.

Opublikowano 4 lipca 2014 r.