JAMAŁ - parowa łódź K.D. Nosiłowa i zesłańcy syberyjscy

Facta Nautica: Morze, statki, okręty, wraki.

Żegluga śródlądowa

Cesarstwo Rosyjskie

JAMAŁ [ ЯМАЛ ]
- Łódź o napędzie parowym Konstantyna D. Nosiłowa -
Piotr Mierzejewski
-

JAMAŁ - łódź o napędzie parowym, stanowiąca własność Konstantyna Nosiłowa, na rzece Iset.
Na rufie i dziobie powiewa osobista bandera właściciela.
Fotografia z kolekcji Jana Zawady (St. Petersburg).
-

---------We współczesnej Polsce postać Konstantyna Dmitriewicza Nosiłowa (1858-1923), rosyjskiego podróżnika,
geografa, etnografa, pisarza i dziennikarza z przełomu XIX i XX wieku, jest całkowicie zapomniana. Zdecydowałem się
przypomnieć go po ponad 100 latach zapomnienia. Czynię to tutaj, jednak nie tyle ze względu na jego wybitne
osiągnięcia, co na piękne fotografie jego prywatnej łodzi o nazwie JAMAŁ. Łodzi tej, jednośrubowej o napędzie
parowym, używał w pewnym okresie swojego życia do żeglugi po rzece Iset, przepływającej m.in. przez Jekaterynburg i
Kamieńsk Uralski. Dodatkowego smaku tej jednostce dodawała pokaźnych rozmiarów bandera, zaprojektowana przez
właściciela. Niestety, żadnych szczegółów technicznych JAMAŁA nie znam i wiem tylko tyle, ile można wydedukować na
podstawie zachowanych fotografii. Łódź nieprzypadkowo nosiła nazwę JAMAŁ, gdyż Nosiłow na półwyspie o tej nazwie
spędził kilkanaście lat, prowadząc badania geograficzne i etnograficzne. Co więcej, jego projektami budowy nowych dróg
wodnych i portów na Półwyspie Jamalskim żywo interesowała się władza radziecka. Nie doczekał się jednak realizacji
swoich planów, gdyż w roku 1923 zmarł na malarię.
-

-------Aby P.T. Czytelnikom FACTA NAUTICA nieco przybliżyć
postać Konstantyna D. Nowosiłowa, przytaczam poniżej
obszerny fragment jego tekstu o zesłańcach syberyjskich,
drukowany w warszawskim dzienniku "Słowo" w dniu 23
października 1896 roku. Oto ta wypowiedź, niewątpliwie dla
nas Polaków bardzo interesująca:

-------"Jakim sposobem przesiedleniec ma nie uciekać z
Syberyi? W miejscu urodzenia zamęczamy go żądaniem
świadectw, zwalniającym z gromady. W drodze całemi
tysiącami muszą na gołej ziemi czekać na stacyach
węzłowych na pociąg; w wagonach jadą natłoczeni gorzej od
bydła. Przez całe lato przesiedleniec musi piechotą
wyszukiwać sobie osady, a rodzina jego żyje tymczasem
pod gołym niebem, albo w ziemiankach, albo włóczy się po
miastach i wsiach, żądając zasiłków na zaspokojenie głodu i
okrycia dla dzieci. Nie potrafiliśmy dotąd zabezpieczyć
przesiedleńca przed chciwością wyzyskiwaczy, którzy biorą
ceny potrójne za każdego konia, za wóz, za produkty, lub
za sochę. Dalej, gdy osiadłszy już na roli, przesiedleniec
doszedł do tego, że zebrał plon z pracy około ziemi, to nie
ma gdzie go sprzedać, bo mieszka w pustyni, a zboża nikt
od niego nie potrzebuje. Zarobić nieco grosza nie ma
żadnej możności, bo naokoło, na setki wiorst, brak
wszelkiego przemysłu i handlu, brak fabryk i popytu na
pracę."

--------"Jak może nie uciekać, gdy nie ma sposobności
zdobycia pieniędzy na prace około roli, gdy nie jest
zabepieczony od samowoli i nieprzyjaźni miejscowego
inorodca, który widzi w nim istotę, która gwałtem zabrała
mu kawał ziemi i chce godzić na jego życie."

Konstantyn D. Nosiłow w swojej willi "Nachodka" koło
Szadryńska. Łódź JAMAŁ cumowała w przydomowej przystani.
-

--------"Społeczeństwo bardzo mało interesuje się tem, co się dzieje w Syberyi. Skłonniejsi jesteśmy do przyjścia z
pomocą Abisyńczykom, niż własnemu włościaninowi; znudził nas już swoją wieczną nędzą. I młodzież nawet, owa gorąca
młodzież, zaledwie od czasu do czasu przypomni sobie o tej doniosłej sprawie."
-

Wybrzeże morskie Półwyspu Jamalskiego.
Fotografia: K. D. Nowosiłow. Kolekcja: Jan Zawada (St. Petersburg).
-

Opublikowano 4 października 2015 r..
Piotr Mierzejewski

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

- FACTA NAUTICA -
dr Piotr Mierzejewski