| |
|
|
|
|
|
|
|
- MORZE | MARYNARKA HANDLOWA | STATKI | OKRĘTY WOJENNE | WRAKI | MARYNARKA WOJENNA | ŻEGLUGA -
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
O 20
- Holenderski podwodny stawiacz min typu 'O 19' - II wojna światowa -
|
| |
|
|
| |
|
|
Hr. Ms. O 20 - holenderski podwodny stawiacz min.
The Dutch submarine minelayer Hr.Ms. O 20.
|
| |
|
---------Holenderski typ podwodnych stawiaczy min 'O 19' liczył tylko dwie jednostki, a mianowicie O 19 i O 20, których konstrukcja jak się przypuszcza,
inspirowana była w dużym stopniu projektem słynnego polskiego okrętu podwodnego ORP ORZEŁ. Zarówno O 19 jak i O 20 weszły do służby latem 1939
roku i zatonęły na wodach Dalekiego Wschodu w czasie II wojny światowej. Ciekawostką jest, że typ 'O 19' jako pierwszy w historii miał na swoim
wyposażeniu "chrapy" (ang. snort, niem. Schnorchel, ros. шноркель).
|
| |
---------O 20, podobnie jak i jego bliźniak, powstał w holenderskiej stoczni Wilton -
Fijenoord w Rotterdamie. Budowę jego rozpoczęto w roku 1936. Nosił wtedy oznaczenie
K XX, lecz w bliżej nieustalonym momencie zmieniono je na O 20. Ceremonia wodowania
miała miejsce 31 stycznia 1939 roku, zaś banderę holenderskiej marynarki wojennej
podniesiono na nim 28 sierpnia 1939.
---------Pierwszym dowódcą jednostki został Luitenent ter Zee 1ste kl. Anton Jacobus
Bussemaker, który zginął 15 grudnia 1941 na dowodzonym przez siebie okręcie
podwodnym O 16.
--------2 (3?) października 1939 roku O 20 wyruszył z Holandii do Holenderskich Indii
Zachodnich (ówczesna nazwa Antyli Holenderskich). Towarzyszyły mu dwie innejednostki -
okręt podwodny O 15 i szkolny okręt artyleryjski VAN KINSBERGER. Po przejściu
przez Kanał Panamski dotarł on w grudniu 1939, około świąt Bożego Narodzenia, do
Holenderskich Indii Wschodnich.
--------Dowództwo jednostki z dniem 20 września 1941 objął Luitenant ter Zee 1ste kl.
Pieter G.J. Snippe.
--------Wybuch wojny z Japonią zastał okręt w Singapurze. W swój pierwszy i, jak się
miało wkrótce okazać, ostatni patrol wyszedł 14 grudnia 1941, razem z bliźniaczym O 19.
Warto tu zaznaczyć, że wszystkie holenderskie okręty podwodne w rejonie Malajów (a
było ich siedem) podlegały operacyjnie Royal Navy. Spoczywały na nich zadania defensywne
w Zatoce Syjamskiej, wynikające z oczekiwania na japoński atak na Singapur i Malaje.
Przyszło im zapłacić za to wysoką cenę - aż trzy z nich zatonęły (O 16, O 20 i K XVII),
zaś czwarty (K XIII) wyeliminowała eksplozja akumulatotorów.
|
|
Dane taktyczno-techniczne okrętu podwodnego Hr.Ms. O 20
według Weyers Taschenbuch der Kriegsflotten 1941/42
|
|
Wyporność nawodna:
|
|
|
|
Długość:
|
|
|
|
Zanurzenie:
|
|
|
7-cyl. 2-suwowe silniki Sulzer 5250 KM;
silniki elektryczne 1000 KM;
2 śruby napędowe
|
|
Prędkość nawodna:
|
|
|
|
Zasięg nawodny:
|
|
|
|
Głębokość zanurzenia:
|
|
Czas zanurzenia:
|
|
Załoga:
|
|
|
1 x 88 mm L/45, 2 x 40 mm plot.;
8 wyrzutni torped 533 mm;
40 min
|
|
UWAGI:
----------Identyczne dane dla bliźniaczego O 19 przedstawia Weyers
Taschenbuch etc. z lat 1943/44.
----------Jane's Fighting Ships 1939 podał, iż w skład uzbrojenia
wchodził także przeciwlotniczy karabin maszynowy kal. 12,7 mm.
|
|
|
|
|
|
---------Okoliczności zatonięcia 0 20 są dobrze znane dzięki relacjom ocalałych członków załogi. 19 grudnia 1941 okręt znajdował się u wschodnich wybrzeży
Półwyspu Malajskiego. Około godziny 07.00 bezskutecznie usiłował dojść na odległość skutecznego strzału torpedowego i zaatakować japoński konwój
złożony z dwóch transportowców i dwóch niszczycieli. Cztery godziny później O 20 został wykryty przez nieprzyjacielski samolot i niecelnie obrzucony
dwiema bombami głębinowymi. Od tego momentu zaczęło się polowanie na holenderska jednostkę, prowadzone przez trzy japońskie niszczyciele -
AYANAMI, URANAMI i YUGIRI. Okręt wymykał się prześladowcom przez wiele godzin. Sytuacja pogarszała się jednak systematycznie, pojawiły się
defekty i przeciek wody do przedziału silników spalinowych, nastąpił też prawdopodobnie wyciek paliwa zostawiający ślad na powierzchni morza. Wobec
wyczerpania się baterii, dowódca podjął decyzję o wynurzeniu i podjęciu próby ucieczki całą mocą silników spalinowych, pod osłoną nocnych ciemności.
Niestety, zamiar nie powiódł się. Po około 20 minutach marszu z maksymalną prędkością, O 20 natknął się na URANAMI. Wywiązała się krótka walka,
podczas której okręt podwodny wystrzelił dwie niecelne torpedy (jedną - wg części relacji) w kierunku niszczyciela. Niepowodzeniem także skończyła się
próba użycia działa 88 mm, gdyż po oddaniu zaledwie jednego strzału artylerzyści zostali zmyci do morza. URANAMI nie był dłużny i również otworzył ogień
artyleryjski, a gdy pocisk jego rozerwał kiosk i poszycie kadłuba okrętu podwodnego, stało się jasne, że wynik walki jest przesądzony. W tej sytuacji
dowódca holenderski rozkazał zatopić swoją jednostkę. Ewakuacja załogi przebiegała chaotycznie, wręcz panicznie, a w zamieszaniu "zapomniano" przekazać
rozkaz opuszczenia sześciu ludziom z obsługi diesli. Pędzący w stronę tonącego O 20 japoński niszczyciel rzucał bomby głębinowe, zapewne w przekonaniu,
że przeciwnik nie tyle tonie, co usiłuje szybko się zanurzyć. Na dodatek, URANAMI z dużą prędkością przepłynął przez unosząca się na falach grupę
marynarzy, którzy właśnie opuścili pokład O 20. Przypuszcza się, że właśnie wtedy śmierć poniosło kolejnych siedmiu ludzi, w tym dowódca okrętu.
---------URANAMI pozostał na miejscu zatonięcia holenderskiego okrętu przez całą noc, nie podejmując prób ratowania rozbitków. Przypuszczalnie
spowodowane to było obawami Japończyków przed nieoczekiwanym atakiem jakiegoś innego okrętu holenderskiego. Co jakiś czas rzucał jednak bomby
głębinowe, które miały za zadanie odstraszać rekiny od znajdujących się w wodzie ludzi.
|
---------Dalsze dzieje rozbitków omówił Michael Wilson w swojej książce "A Submariner's War. The Indian Ocean
1935-45" (2000). URANAMI z nadejściem światła dziennego podniósł z wody 32 holenderskich rozbitków. Po
parotygodniowej tułaczce wylądowali oni 1 lutego 1942 w Hongkongu, dołączając do zgromadzonych tam w obozie
jeńców brytyjskich i kanadyjskich. Już pierwszej nocy dwóch oficerów z O 20, a mianowicie Hordijk i Idema,
uciekło z niewoli. Po wielu miesiącach dramatycznych przygód powrócili do służby na holenderskich okrętach
podwodnych.
---------Inaczej historię tę opowiada strona dutchsubmarines.com : oficerowie z O 20 trafili do więzienia w
Hongkongu, zaś pozostali do obozu pracy na Kyushu. Zdaniem autora tej strony, Hordijk i Idema uciekli
wcześniej, bo 28 stycznia i dotarli (pieszo?) aż do ... Pekinu. Tam mieli ujawnić się przed holenderskim chargé
d'affaires, który umożliwił im przerzut do Colombo na Cejlonie, gdzie mieli pojawić się 18 kwietnia 1942 roku.
--------12 czerwca 2002 roku grupa siedmiu holenderskich nurków zlokalizowała i zbadała wrak O 20. Leży on
na dnie Morza Południowochińskiego, na głębokości 44 metrów, w odległości około 35 mil na północny wschód
od Kota Bharu na Półwyspie Malajskim. Ciekawostką jest, że badania wraku prowadził H. Besançon, syn
dowódcy K XVII, innego holenderskiego okrętu podwodnego wspomnianego powyżej, który zatonął wraz całą
załogą mniej więcej w tym samym czasie co O 20.
|
|
Pieter G.J. Snippe (1925-1941)
Ostatni dowódca O 20
|
|
Zobacz także:
| Śmierć holenderskich podwodników na statku ABOSSO | O 1 - pierwszy holenderski okręt podwodny | O 21 |
|
| |
| |
| |
|
 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
| |
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Sztandary
|
|
