Radzieckie okręty podwodne typu "S" (seria IX i IX-bis)
|
|
|
S-56, okręt podwodny typu 'S', na radzieckim znaczku pocztowym z 1982 roku.
|
|
|
---------Na początku lat 1930. nastąpił paroletni okres dość owocnej współpracy gospodarczej i wojskowej między Z.S.R.R. a III Rzeszą. Jednym z najbardziej spektakularnych efektów tego porozumienia było rozpoczęcie budowy w stoczniach radzieckich okrętów podwodnych typu "S". Okręty te budowane były w stoczni leningradzkiej im. Ordżonikidze od 1934 roku na podstawie projektów niemieckiego typu E-I (unowocześniona wersja eksperymentalnego projektu niemieckiego UG z 1918) i przy dużej pomocy niemieckich specjalistów.
----------W pierwszym rzucie (tzw. seria IX), do roku 1937 zbudowano 3 jednostki. Były to S-1 (WOROSZYŁOWIEC), S-2 (MOŁOTOWIEC) i S-3 (KALININIEC). Nową serię (IX-bis) rozpoczęto w 1938 roku i kontynuowano przez całą wojnę. Pierwsza jednostka tej serii, S-4 , zasiliła Flotę Bałtycką już 27 listopada 1939. Największą sławę zyskał okręt S-13 pod dowództwem kapitana II rangi A.I. Marinesko, sprawca zatopienia niemieckiego statku WILHELM GUSTLOFF.
|
---------Wokół nazwy typu 'S' nagromadziły się pewne niejasności. Część radzieckich i rosyjskich autorów upiera się, że nazwa 'S' pochodzi od nazwy "Staliniec", jak w rzeczywistości miał się nazywać ten typ, podobnie jak typ "L" okrętów podwodnych zawdzięczał swoje literowe oznaczenie słowu "Leniniec". Inni zaś twierdzą, że 'S' pochodzi od słowa "sriedniaja" tj. średnia, co miało być aluzją do tonażu tych jednostek. Analiza literatury ostatnich kilkudziesięciu lat wskazuje, że jest to problem nie do rozwiązania. Odmienne opinie w tej sprawie wygłaszali nawet dowódcy poszczególnych flot radzieckich ! Warto pamiętać również, że nazwę "Staliniec" nosił okręt serii II typu "L", a mianowicie L-2 (uwaga: L-55, ex brytyjska jednostka, służył za wzór typu L). Ciekawostką jest, że marynarze nazywali okręty typu "S" eskami lub ... Niemkami (ze względu na pochodzenie projektu).
---------Pierwszy okręt tego typu, S-1, wszedł do służby 23.9.1936, zasilając Flotę Bałtycką. Łącznie, poczynając od roku 1934, zbudowano lub rozpoczęto budowę 50 okrętów podwodnych typu 'S'. Nosiły one następujące oznaczenia alfa-numeryczne:
----S-1 S-11 S-21 S-31 S-51 ----S-2 S-12 S-22 S-32 S-52 ----S-3 S-13 S-23 S-33 S-53 ----S-4 S-14 S-24 S-34 S-54 ----S-5 S-15 S-25 S-35 S-55 ----S-6 S-16 S-26 S-36 S-56 ----S-7 S-17 S-27 S-37 S-101 ----S-8 S-18 S-28 S-38 S-102 ----S-9 S-19 S-29 S-39 S-103 ----S-10 S-20 S-30 S-40 S-104
|
|
|
Marynarze "S-33", wchodzącego w skład Floty Czarnomorskiej, prezentują na pokładzie swojej jednostki zdobyczną hitlerowską banderę. Fotografia z V.I.Dmitriev "Atakuyut podwodniki", Moskwa, 1973.
|
|
Dowódca dywizjonu okrętów podwodnych I.F. Kuczerenko (z lewej) i dowódca "S-56" G.I. Szczedrinna tle kiosku i działa. Fotografia z V.I. Dmitriev "Atakuyut podvodniki" Moskwa, 1973.
|
---------Współczesna rosyjska publikacja "Boevye korabli vtoroy mirovoy voiny" (Moskwa 2002) podaje następującą charakterystykę okrętów serii IX-bis:
wyporność nawodna 837 t., wyporność podwodna 1090 t., prędkość nawodna 19,45 w., prędkość podwodna 9,0 w. zasięg nawodny 9860 Mm przy 10 w. (ekon.) zasięg podwodny 148 Mm przy 3 w. (ekon.) załoga 45 ludzi zanurzenie maks. 100 metrów Uzbrojenie: 1 działo kal. 100 mm,1 działo kal. 45 mm plot., 6 wyrzutni torpedowych 533 mm, zapas torped -12
|
--------- Typ "S" należał do do tzw. półtorakadłubowych okrętów podwodnych. Oznacza to, że kadłub sztywny był tylko częściowo otoczony kadłubem lekkim. Kadłub lekki otaczał burty, oraz od góry dziób i rufę.
----------Był to ponadto pierwszy w Rosji i ZSRR przypadek konstrukcji mieszanej: kadłub lekki był nitowany, natomiast sztywny, spawany.
|
|
________________________________________________________________________
Facta Nautica dr Piotr Mierzejewski, hr. Calmont
|
|
|
|
|
|