| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
STATKI i OKRĘTY
|
|
|
||| - MARYNARKA HANDLOWA - MORZE - STATKI - OKRĘTY - WRAKI - MARYNARKA WOJENNA - |||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
ADAM (FD65)
Nim polski s/t ADAM stał się brytyjskim HMS ADAM ...
Piotr Mierzejewski
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
ADAM (z lewej ) i CEZARY, polskie trawlery w Gdyni na fotografii z roku 1937 r.
Jest to jedno ze zdjęć ilustrujących artykuł Melchiora Wańkowicza "Powstanie rybackiej Gdyni", opublikowany w 1938 roku.
"Morze", 6/1938.
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
Rybacki trawler ADAM (późniejsze PODLASIE GDY 213) zanim stał się HMS ADAM,
przeżył bombardowanie i ostrzał z broni maszynowej w grudniu 1939 roku.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
------Jednostkę zbudowano na zamówienie brytyjskiej Admiralicji jako HMT THOMAS MALONEY, trawler typu "Mersey".
Powstał on w stoczni Cochrane & Sons Ltd. w Selby pod numerem budowy 890 (numer Admiralicji 4247).
------Wodowano go w dniu 14 czerwca 1919 r. i ukończono 23 września tego samego roku. Do służby w Royal Navy nie
wszedł i niemal od razu po ukończeniu, już w październiku 1919 r., sprzedano go spółce rybackiej Thomas Hamling &
Co. z Hull. Wszedł do eksploatacji w listopadzie 1919 r. jako trawler rybacki pod nazwą ST. NEOTS (H112). Był to
statek o pojemności 324 BRT i 148 NRT, o wymiarach 42,13 x 7,18 x 3,83 m. Napęd jego stanowiła 3-cylindrowa
maszyna parowa potrójnej ekspansji (moc 86 NHP), produkcji zakładów Charles D. Holmes & Co. Ltd., Hull; jedna śruba
napędowa dawała maksymalną prędkość 10 węzłów. Liczebność załogi: 12 ludzi (pod brytyjską banderą). Takie
informacje podaje portal The Bosun's Watch. The Fleetwood Steam and Sailing Trawler Website i różnią się one nieco
od charakterystyki według Micińskiego i Kolickiego (1962).
|
|
|
Trawler ADAM jako polski statek po raz piewszy pojawił się w Lloyd's Register w edycji 1937-38.
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
---------Najpoważmiejszym wydarzeniem w dziejach ST. NEOTS była niewątpliwie
katastrofa morska, w której uczestniczył 1 maja 1930 roku. Tego dnia na pełnym
morzu płynąc w gęstej mgle staranował inny brytyjski trawler, a mianowicie BEN
LAWERS (A311) z Aberdeen. Uderzony statek w ciągu trzech minut skrył się
całkowicie pod wodą, zaś jego 9-sobowa zaloga zdołała w komplecie przejść na
pokład ST. NEOTS. Dla zainteresowanych kolizjami morskimi publikuję obok
wycinek z ówczesnej brytyjskiej gazety z relacją z przebiegu tej katastrofy.
---------W 1937 r. ST. NEOTS został sprzedany za kwotę 4900 funtów szterlingów
polskiemu przedsiębiorstwu "Pomorze" - Towarzystwo Dalekomorskich Połowów Sp.
z o.o. z Gdyni, założonemu 3 czerwca 1937 roku przy współudziale kapitałów
gdańskich. "Pomorze" zakupiło w tamtych czasie jeszcze pięć innych trawlerów,
który nazwano BARBARA, CEZARY, DOROTA, EUGENIUSZ i FRANCISZKA.
Wszystkie one prowadziły połowy na Morzu Północnym, korzystając z holenderskiego
IJmuden jako bazy.
---------Wybuch II wojny światowej zastał polskie trawlery daleko od ojczyzny. Już
rankiem 1 września 1939 roku ADAM razem z EUGENIUSZEM, FRANCISZKĄ i
DOROTĄ znalazły schronienie we Fleetwood na zachodnim wybrzeżu Anglii.
Brytyjski dziennik "Press and Journal" 25 października dwoma zdaniami informował
o ich losach: "Powstała spółka mająca zarządzać pięcioma trawlerami, które przed
wojną uciekły z Polski. Statki te stają się brytyjską własnością, a ich załogi składać
się będą z Brytyjczyków i przybyłych na nich z Gdyni Polaków."
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
| |
|
|
| |
|
|
Artykuł na temat kolizji trawlerów
ST. NEOTS i BEN LAWERS.
"Evening Telegraph", 1 maja 1930.
|
|
Dawny ADAM we flocie rybackiej PRL pływał jako PODLASIE GDY 213
(ex GDY 154, ex GDY 94).
|
|
| |
---------Nowo powstała spółka nazywała się The Adam Steam Fishing Co. Ltd, Fleetwood i miała charakter anglo-polski.
Trawler ADAM stał się niejako jednostką flagową i tylko on zachował swoją dotychczasową nazwę, pozostałe zaś
przemianowano. W lutym 1940 wszystkie te statki zarekwirowała Royal Navy, przekształcając je w pomocnicze trałowce.
I w ten oto sposób t/s ADAM stał się HMS ADAM (alternatywnie używa się formy HMT ADAM). Nim jednak do tego
doszło, w grudniu 1939 roku miał miejsce istotny incydent z udziałem ADAMA, który jakos umykał uwadze polskich
autorów opisujących jego dzieje.
--------OOkoło 27-28 grudnia 1939 roku ADAM, obsadzony przez 12-osobową załogę i dowodzony przez szypra
G. Carilla z Fleetwood, znajdował się na łowisku. Trawler, który dwa tygodnie wcześniej wyszedł z Hull,
zamierzał rejs zakończyć we Fleetwood. W pewnym momencie z jego pokładu dojrzano dwa nadlatujące
wodnosamoloty. Nie sprawiło to na rybakach większego wrażenia, gdyż wzięli je za maszyny brytyjskie. Oba
samoloty siadły na wodzie w pewnej odległości od trawlera. Niedługo potem rybacy usłyszeli dziwne odgłosy
wybuchów i jedna z maszyn zerwała się do lotu. Nadleciała nad ADAMA, okrążyła go, a następnie obrzuciła
niewielkimi bombami. Bombardowanie okazało się tak niecelne, że nie spowodowało na trawlerze żadnych
szkód. Pilot widząc swoje niepowodzenie, nadleciał ponownie i rozpoczął ostrzeliwanie bezbronnego statku z
karabinu maszynowego. Niewiarygodne, ale i tym razem nie uzyskał żadnych trafień! Najprawdopodobniej
wyczerpał cały zapas bomb i amunicji, gdyż nagle przerwał atak. Druga maszyna podniosła się z wody i oba
samoloty spokojnie odleciały w kierunku wschodnim. Trzeba przyznać, że ADAMOWI dopisało wtedy wielkie
szczęście, zaś Niemiec błysnął zadziwiającą nieudolnością. Przebieg tego wydarzenia następnego dnia szeroko
opisywała brytyjska prasa.
|
| |
|
|
Sylwetka trawlera ADAM, gdy pływał jako PODLASIE GDY 213 we flocie rybackiej PRL.
Rysunek Stefana Kolickiego.
|
| |
---------Zainteresowanych dalszymi losami ADAMA zachęcam do lektury opracowań Micińskiego i Kolickiego (1962) oraz
- przede wszystkim - Hurasa (2002). Tu tylko zaznaczę, że trawler jako HMS ADAM służył w Royal Navy od lutego 1940
do czerwca 1943 roku, zaś złomowano go w roku 1961.
|
| |
|
|
Trawler ADAM w Rejestrze Lloyda z lat 1939-40 figuruje już jako jednostka brytyjska (port macierzysty Fleetwood)
|
|
|
Rejestr Lloyda z lat 1943-44 uwzględnia trawler z powrotem jako statek polski, lecz pod nową nazwą PODLASIE,
własność W. Bartosiaka (port macierzysty Gdynia).
|
|
|
PODLASIE w pierwszej powojennej edycji Rejestru Lloyda (1945-46).
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
___________________________________________________________________________
|
BIBLIOGRAFIA SELEKTYWNA
Huras, B. 2002. Na łowiskach dalekich. W: Huras, B. & Twardowski, M., Księga statków polskich, t. 4. Wydawnictwo OSKAR.
Miciński, J. & Kolicki, S. 1962. Pod polską banderą. - Wydawnictwo Morskie, Gdynia.
Polish Trawlers become British. 1939. - Press and Journal, October 25.
Swept by Bullets, but Firing was bad. 1939. - The Daily Mail, December 30, 1939.
Trawlers in Collision. 1930. - Evening Telegraph, May 1.
Wańkowicz, M. 1938. Powstanie rybackiej Gdyni.- Morze, 8, 3-7.
|
Opublikowano 3 lutego 2015 r.
Aktualizowano 23 lutego 2024
|
___________________________________________________
Facta Nautica
Piotr Mierzejewski
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
| |
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
