Okręty podwodne
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- MORZE | MARYNARKA HANDLOWA | STATKI | OKRĘTY WOJENNE | WRAKI | MARYNARKA WOJENNA | ŻEGLUGA -
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
P-3 (ros. П-3) ISKRA (ros. ИСКРА), późn. B-1 (Б-1)
- Radziecki okręt podwodny typu P IV serii - II wojna światowa -
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Radziecki okręt podwodny ISKRA, późniejszy P-3, klasyfikowany niekiedy w ZSRR jako krążownik podwodny,
od samego początku pozbawiony był wartości bojowej. Fotografia z przedwojennej pocztówki. Rok wykonania nieznany.
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
--------Radzieckie okręty podwodne wręcz kompromitująco nieudanego typu 'P' serii IV, P-1 (PRAWDA), P-2 (ZWIEZDA) i P-3 (ISKRA), weszły w skład
Floty Bałtyckiej Związku Radzieckiego jednocześnie tego samego dnia - 23 lipca 1936 roku. Zasiliły one 9. dywizjon brygady okrętów podwodnych.
Wszystkie jednostki tego typu powstały w leningradzkiej stoczni nr 189 (Stocznia Bałtycka im. Sergo Ordżonikidze), odpowiednio pod numerami budowy
218-220. Czwarty okręt tej serii miał nosić nazwę RIEWOLIUCJA, lecz nie wiadomo czy chociaż położono jego stępkę, nim odstąpiono od zamiaru.
---------Budowę okrętu rozpoczęto równocześnie z bliźniaczym P-2, 19 grudnia 1931, zaś ceremonia wodowania miała miejsce 4 grudnia 1934 roku. Jego
pierwszym dowódcą mianowano kapitana 2. rangi Władimira Nikołajewicza Simanowskiego (1897-19??), oficera wykształconego jeszcze w carskiej Rosji,
który w przeszłości, od 24 czerwca 1927 do 13 stycznia 1931, dowodził okrętem podwodnym RYS' (ros. РЫСЬ).
---------P-3 z dniem 18 sierpnia 1937 wszedł w skład 11. dywizjonu 1. brygady okrętów podwodnych, bazującego w Kronsztadzie. Ciągle pojawiające się
usterki oraz wady konstrukcyjne uczyniły tę jednostkę praktycznie niezdolną do służby, nawet jako okrętu szkolnego. Być może były one w jakimś stopniu
odpowiedzialne za zwolnienie ze stanowiska i przeniesienie do rezerwy pod niejasnymi zarzutami dotychczasowego dowódcę. Stało się to wiosną 1937, a był
to, jak wiadomo, okres słynnej czystki w całej radzieckiej kadrze oficerskiej. Wkrótce wszelki słuch po W.N. Simanowskim zaginął a na jego miejsce
przyszedł Aleksiej Nikołajewicz Pantielejew (1909-1944), wykształcony już w ZSRR, absolwent Szkoły Wojennomorskiej i kursu dla dowódców okrętów
podwodnych. Zmiana dowódcy nie zmieniła oczywiście stanu technicznego okrętu i od pierwszego grudnia 1937 P-3 poszedł do generalnego remontu i
przebudowy - zaledwie po półtoracznym okresie służby! Do służby wszedł z powrotem dopiero 6 listopada 1939 roku, lecz jeszcze nim do tego doszło,
przeniesiono go do szkolnej 4. brygady okrętów podwodnych, gdyż nie było szans, aby kiedykolwiek zyskał wartość bojową.
--------W listopadzie 1940 P-3 razem z bliźbnbiaczymi P-1 i P-2 odbył wspólny rejs po Bałtyku. W czasie tego rejsu zespół zaszedł do baz marynarki w
Lipawie, Rydze i Tallinnie. Był to najdłuższy rejs w historii okrętu, który z dniem 11 lutego 1941 przeszedł do samodzielnego dywizjonu brygady szkolnej
okrętów podwodnych. I właśnie w składzie tego dywizjonu zastał go 22 czerwca 1941, dzień hitlerowskiej napaści na Związek Radziecki.
|
| |
|
|
P-3 podczas parady na Newie. W tle Twierdza Pietropawłowska. Fotografia z okresu międzywojennego.
|
| |
--------Wprawdzie P-3 nie brał aktywnego udziału w działaniach II wojny światowej, lecz i tak parę razy odniósł ciężkie uszkodzenia. Nawiasem mówiąc,
informacja podana przez Polmara i Noota (1990) jakoby okręt uczestniczył w przeprowadzaniu ewakuacji portów nadbałtyckich (Hanko i/lub Kronsztadt)
nie znajduje potwierdzenia w publikacjach radzieckich i rosyjskich.
--------16 lipca 1941 na wodach Zatoki Fińskiej doszło do kolizji P-3 z pamiętającym jeszcze I wojnę światową i wojnę domową w Rosji B-2 KOMISSAR
(ex PANTIERA, ros. Б-2 КОМИССАР), legendarnym okrętem podwodnym typu 'BARS'. W jej wyniku uległ rozerwaniu zbiornik balastu głównego P-3, co
spodowało konieczność dokowania tej jednostki w Oranienbaum (obecnie Łomonosow). Szybki marsz wojsk niemieckich w kierunku Leningradu zadecydował
poniekąd, że 8 września okręt musiał przejść do doku w Kronsztadzie.
--------Od 21 września września rozpoczęły się masowe naloty na bazę radzieckiej marynarki wojennej w Kronsztadzie. W basenach portowych i na redzie
stały stłoczone okręty i statki, którym udało się wyrwać z Tallinna. Naloty trwały trzy dni, a Niemcy bombardowali nieustannie falami liczącymi po 30-40
maszyn. W tamtych dniach bardzo poważnych uszkodzeń doznał pancernik MARAT, który osiadł na dnie basenu portowego. Podobny los spotkał m.in. lidera
MINSK, a zatonęły niszczyciel STIERIEGUSZCZIJ i okręt podwodny M-74. Trzeciego dnia nalotów, tj. 23 września, stojący w doku P-3 otrzymał
trafienie odłamkami bomby lotniczej w rejon wyznaczony wręgami 44 i 45. Na okręcie wybuchł pożar, rozerwaniu uległ kadłub lekki, zniszczone zostało
pomieszczenie baterii akumulatorów i niektóre instalacje.
|
| |
| |
|
|
Niemiecka fotografia lotnicza pokazuje Kronsztadt w lipcu 1941. W jednym z doków oznaczonych literą B stał zbombardowany we wrześniu 1941
okręt podwodny P-3. Oznaczenia na fotografii: A - baza radzieckiej marynarki wojennej; B - suche doki; C - Arsenał; D - stocznia; 1 - pancernik
OKTIABRSKAJA RIEWOLIUCJA; 2 - pancernik - MARAT; 3 - uszkodzony ciężki krążownik typu 'KIROW'; 4 - niszczyciele; 5 - statki.
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
---------Po prowizorycznym załataniu uszkodzeń okręt przeprowadzono do Leningradu. Podobnie jak i inne jednostki Floty Bałtyckiej, włączono P-3 do
artyleryjskiej obrony miasta. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że marynarka wojenna do obrony Leningradu wystawiła aż 372 działa kalibru ponad 100 mm!
Prawdopodobnie zimą 1941/42 część załogi P-3, unieruchomionego na Newie przy Moście Lejtenanta Szmidta, zeszła z pokładu i zasiliła szeregi lądowych
obrońców miasta, tak jak czynili marynarze wielu innych jednostek.
--------Stałe bombardowanie Leningradu z lądu i powietrza doprowadziło także do dalszego uszkodzenia P-3. 4 kwietnia 1942 w pobliżu okrętu eksplodowały
dwie 250-kilogramowe bomby lotnicze. Ich odłamki poprzebijały i poważnie uszkodziły dwa zbiorniki balastu głównego. Okręt wymagał wprawdzie napraw,
lecz z powodu pilniejszych zadań stojących przed stoczniowcami postanowiono poddać go konserwacji. Dopiero 7 stycznia 1943 przeszedł do dywizjonu
okrętów stojących i w remoncie.
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
Rozmieszczenie artylerii na kiosku P-3: w 1936 - dwa działa 101,6/45 B-2 i działo 45/46 21-K, w 1943 - dwa działa 100 B-24 i działo 45/46 21-K.
Istnieją także informacje, jakoby półautomatyczne działo 47 mm zastąpiono przeciwlotniczym 37 mm.
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
---------W roku 1943 wymieniono na P-4 artylerię - oba działa kalibru 101,6 mm typu B-2 zastąpiono nowocześniejszymi 100 mm B-24, niejako przy okazji
przebudowując kiosk. W tym samym roku nastąpiły też zmiany na stanowisku dowódcy, gdyż 5 maja odszedł A.N. Pantielejew. Zapewne przyczyną tego była
choroba, która w roku następnym spowodowała jego śmierć. Są wciąż pewne niejasności tyczące kolejnego dowódcy. Niektóre źródła podają, jakoby był nim
w okresie od 5 maja 1943 do do 2 lipca 1944 roku N.A. Fiłow. Jednak E.A. Kowaliow (2006) twierdzi, że P-3 w okresie od sierpnia do 12 października 1943
dowodzony był przez Wiktora Aleksiejewicza Dołgowa (1897-19??).
-------21 czerwca 1944 P-3 stał się okrętem szkolnym, przydzielonym Wyższej Szkole Wojennomorsko-Inżynierskiej im. Feliksa Dzierżyńskiego, lecz od
25 sierpnia 1945 był już w składzie szkolnego dywizjonu, bazującego w Kronsztadzie.
-------9 czerwca 1949 okręt otrzymał nowe oznaczenie alfanumeryczne i odtąd służył jako szkolny okręt podwodny B-1.
-------Skreślony z listy marynarki wojennej ZSRR z dniem 2 czerwca 1952 roku.
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
P-3 w gali banderowej na Newie podczas parady.
|
| |
DANE TAKTYCZNO-TECHNICZNE P-3 W ROKU 1943
WEDŁUG PŁATONOWA (2004)
|
Wyporność nawodna/podwodna: 955/1671 ton; zapas pływalności: 75 %; wymiary: 87,7 x 8 x 2,9 m; prędkość nawodna maksymalna/ekonomiczna: 20,7
/15,3 węzłów; prędkość podwodna maksymalna/ekonomiczna: 7,92/3,2 węzłów; zasięg nawodny przy prędkości ekonomicznej: 5663 Mm; zasięg
podwodny przy prędkości ekonomicznej: 60 Mm; zasięg podwodny przy prędkości maksymalnej: 9,9 Mm; robocza/maksymalna głębokość zanurzenia:
50/70 m; napęd: 2 silniki Diesla typu M10V49/48 (2 x 2700 KM); zapas paliwa normalny/pełny: 28,2/91,8 t; zapas wody słodkiej: 3,2 m³; zapas wody
destylowanej 2 m³; uzbrojenie: 8 wyrzutni torpedowych (6 dziobowych, 2 rufowe) 533 mm, 14 torped, 2 działa 100 mm typu B-24 (200 pocisków), 1
działo 45 mm/46 typu 21-K (500 pocisków); załoga 56 (10+16+30).
|
| |
BIBLIOGRAFIA
Biereżnoj, S.S. 1988 [Бережной С.С. - Корабли и суда ВМФ СССР. 1928 – 1945: Справочник. – Москва, Воениздат].
Dmitriew, W.I. 2002 [Дмитриев В.И. – Советское подводное кораблестроение. – Москва, Воениздат].
Kowaliow, E.A. 2006 [Ковалев Э. А. -Короли подплава в море червонных валетов. - Москва, ЗАО Центрполиграф].
Meister, J. 1977. Soviet Warships of the Second World War. - London, Macdonald and Jane's (Publishers) Ltd.
Polmar, N. & Noot J. 1990. Submarines of the Russian and Soviet Navies, 1718-1990. - Naval Institute Press, Annapolis, Maryland.
Płatonow, A.W. 2004 [Платонов А.В. - Энциклопедия советских подводных лодок. 1941-1945. – Москва, Издательство "Полигон"].
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
Zobacz także:
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Józef Stalin i Kliment Woroszyłow na okręcie podwodnym | Dmitrij Miedwiediew na atomowym okręcie podwodnym |
| Kosmonauta na ORP ORZEŁ |
|
| |
|
|
____________________________________________
FACTA NAUTICA
dr Piotr Mierzejewski hr. Calmont
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
