OKRĘTY PODWODNE
|
|
|
|
|
|
|
STATKI i OKRĘTY
|
|
MARYNARKA WOJENNA | MORZE | STATKI | OKRĘTY | WRAKI | MARYNARKA HANDLOWA
|
|
|
|
|
|
|
KANONIERKI
|
|
|
|
|
|
ESTONIA
|
|
AHTI - Estońska kanonierka z jeziora Pejpus - ex HANSA - ex OLGA - Radziecki EMBACH - II wojna światowa - Niemiecki BALTENLAND dr Piotr Mierzejewski
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Estońska kanonierka AHTI przez cały okres międzywojnia służyła na jeziorze Pejpus. Dane taktyczno-techniczne okrętu według Jane's Fighting Ships 1939: Wyporność - 144 tony; prędkość - 10 węzłów; uzbrojenie 2 x 47 mm, 2 karabiny maszynowe; napęd - maszyna parowa 220 KM; wymiary (w stopach ang.) - 90 1/2 x 16 1/2 x 6; załoga - 17 ludzi.
|
|
|
--------W okresie międzywojennym granica Estonii z ZSRR, podobnie jak obecnie z Rosją, przebiegała przez wody jeziora Pejpus, znanego też jako Jezioro Czudzkie. Oba państwa utrzymywały na tym akwenie flotylle niewielkich uzbrojonych jednostek, pełniących rolę okrętów strażniczych. O ile jednak po stronie radzieckiej służbę pełniły motorówki obsadzone pogranicznikami NKWD, to okręty estońskie podlegały dowództwu marynarki wojennej. W roku 1939 w skład estońskiej flotylli na jeziorze Pejpus wchodziły dwie kanonierki, AHTI i TARTU, dwa uzbrojone kutry i pewna liczba motorówek. W rezerwie pozostawały dwa parowce i statek szpitalny.
|
|
|
--------Kanonierka AHTI była w latach 1930. największą jednostką na Jeziorze Czudzkim. Jej wyporność roczniki flot zgodnie określały na 144 tony, podczas gdy współczesne publikacje rosyjskie na 115 ton. Zbudowano ją w roku 1908 w Rydze jako statek pasażerski i holownik o nazwie HANSA, przeznaczony do żeglugi na zbiorniku tworzonym przez trzy naturalnie połączone jeziora, a mianowicie Pejpus, Pskowskie i Ciepłe, o łącznym obszarze 3 550 km².
-------Cywilna służba statku dobiegła końca 25 sierpnia 1915 roku, gdy przejęła go marynarka wojenna Rosji. Z dniem 7 września tego samego roku wszedł w skład nowoutworzonej Flotylli Czudzkiej, sformowanej w związku z pogarszającą się sytuacją na froncie rosyjsko-niemieckim. Otrzymał wtedy nazwę OLGA i zamontowano na jego pokładzie uzbrojenie artyleryjskie (2 x 75 mm ?). Miesiące mijały, a flotylla nie miała okazji wejść do akcji. Z czasem stan liczebny załogi uległ istotnej redukcji, gdyż znaczną część marynarzy przeniesiono na okręty operujące na Bałtyku.
-------Wrzenie rewolucyjne 1917 roku dotarło i na Pejpus...
|
Estońska kanonierka AHTI w roku 1929.
|
|
|
--------Flotylla poparła rząd bolszewicki i odtąd oficjalnie nosiła nazwę Czerwonej Flotylli Czudzkiej. Część załóg przeszła na stronę "białych" i uprowadziła do Pskowa trzy jednostki (DELFIN, NARODNIK i PREZYDENT), tworząc w ten sposób Flotyllę Czudzką kontrrewolucyjnego Korpusu Północnego, znanego też jako Rosyjska Północna Armia Ochotnicza lub Korpus Pskowski. Załoga OLGI pozostała wierna rządowi Lenina.
-------W ostatnich dniach października 1918 r. OLGA i dwa pozostałe okręty Czerwonej Flotylli, JERMAK i SOFIJA, wspierały ogniem artyleryjskim oddziały bolszewickie nacierające na opanowaną przez "białych" Narwę. Wszystkie te okręty przezimowały w bazie flotylli w Raskopel, wmarznięte w lody jeziora. 16 marca 1919 roku na teren bazy wtargnęli białogwardziści. Porwali jej dowódcę i ośmiu innych marynarzy, wywieźli znaczne ilości uzbrojenia i sprzętu bojowego, lecz nie uszkodzili unieruchomionych w lodzie jednostek.
-------3 maja 1919 r. rozpoczął się atak na bazę w Raskopel, prowadzony przez sformowane w kwietniu siły zbrojne niedawno powstałej Estonii. Od strony jeziora flotyllę bolszewików blokowały okrętu dywizjonu estońskiego. OLGA i JERMAK 20 maja otrzymały rozkaz przerwania nocą blokady i dotarcia do Pskowa. Podczas wykonywania tego rozkazu nieoczekiwanie spuściły czerwone bandery, podniosły bandery z krzyżem św. Andrzeja, ostrzelały pozycje bolszewików i ... przeszły na stronę "białych". Niedługo potem obie jednostki przekazano Estończykom. Z dniem 22 maja 1919 roku zasiliły oficjalnie estoński dywizjon jeziora Pejpus.
-------OLGA przechodząc pod banderę estońską otrzymała nazwę AHTI. Razem z innymi jednostkami dywizjonu latem roku 1919 okręt wspierał swoją artylerią walki rosyjskiej antybolszewickiej Armii Północno-Zachodniej.
-------Cały okres międzywojnia AHTI spędził na jeziorze Pejpus, strzegąc estońskiej granicy ze Związkiem Radzieckim. Początkowo uzbrojeniem jego było jedno działo kalibro 37 mm i dwa karabiny maszynowe. W końcu lat 1920 przeszedł generalny remont połączony z przezbrojeniem. Dotychczasowe działo zastąpiono dwoma kalibru 47 mm, umieszczonymi na dziobie i na rufie. Zostawiono na śródokręciu jeden karabin maszynowy i lekko opancerzono stanowisko dowodzenia blachą grubości 8 mm.
-------Po przyłączeniu Estonii do ZSRR 18 września 1940 r. kanonierkę rozbrojono i przeniesiono do rezerwy radzieckiej Floty Bałtyckiej. I tu kończą się dzieje tego okrętu jako jednostki estońskiej. Warto jednak wspomnieć o dalszych jej losach pod innymi banderami.
-------22 marca 1941 roku sformowano oddział okrętów szkolnych jeziora Czudzkiego, a do jego składu włączono jednostki zlikwidowanego estońskiego dywizjonu. Dawna kanonierka AHTI nowy etap służby rozpoczęła jako szkolny nieuzbrojony statek o nazwie EMBACH. Po wybuchu wojny z Niemcami przywrócono mu charakter kanonierki, dwukrotnie ulegał zatopieniu, później zaś stał się niemieckim okrętem artyleryjskim i sztabowym o nazwie BALTENLAND. Ale to już inna historia, do której jeszcze powrócę ...
|
|
|
Opublikowano 1 września 2012 roku © dr Piotr Mierzejewski
|
|
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
- FACTA NAUTICA - dr Piotr Mierzejewski
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|