OKRĘTY PODWODNE
|
|
|
|
|
|
|
STATKI i OKRĘTY
|
|
MARYNARKA WOJENNA | MORZE | STATKI | OKRĘTY | WRAKI | MARYNARKA HANDLOWA
|
|
|
|
|
|
|
Kanonierki
|
|
|
|
|
|
Finlandia
|
|
AUNUS - Fińska kanonierka - Wojna radziecko-fińska - II wojna światowa - Jezioro Ładoga - dr Piotr Mierzejewski
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Fińska kanonierka AUNUS na jeziorze Ładoga. Fotografia z roku 1928.
|
|
--------Traktat pokojowy zawarty w Tartu 14 października 1920 roku między Rosją Radziecką a Finlandią ustalił m.in. maksymalną granicę wyporności uzbrojonych jednostek pływających po jeziorze Ładoga na 100 ton i ograniczył kaliber ich artylerii głównej do 47 mm. W praktyce jednak te parametry były przekraczane.
|
|
AUNUS na fotografii z roku 1934.
|
|
|
--------Jednym z okrętów fińskiej flotylli na Ładodze była kanonierka AUNUS, strzegąca przez całe międzywojenne dwudziestolecie granicy Finlandii przechodzącej przez jezioro.- Okręt ten zaprojektowano dla rosyjskiego odbiorcy jako śródlądowy holownik-lodołamacz, zaś skonstruowano w roku 1900 w stoczni Crichton & Co. AB w Turku. Wycofujący się z Finlandii Rosjanie porzucili go w 1918 roku razem z wieloma innymi jednostkami. Rodząca się fińska marynarka wojenna przejęła go i już w roku 1919 po zamontowaniu uzbrojenia wprowadziła do służby na Ładodze.
-------Z informacji publikowanych tuż przed wybuchem II wojny światowej przez Jane's Fighting Ships 1939 wynika, że AUNUS przy wyporności 100 ton i wymiarach (w stopach angielskich) 83 1/3 x 19 1/3 x 7 osiągał prędkość 10 węzłów. Uzbrojony był w 2 działa kalibru 57 mm i 2 karabiny maszynowe. Napędzała go maszyna parowa typu compund o mocy 200 KM.
|
Sylwetka kanonierki AUNUS.
|
|
Cylindryczny kocioł okrętu opalano węglem, którego mógł zabrać 12 ton. Załoga liczyła 21 ludzi. Dane taktyczno-techniczne jednostki według Weyers Taschenbuch der Kriegsflotten 1940 wyglądały nastepująco: wyporność - 100 ton; prędkość - 10 w.; uzbrojenie 2 x 57 mm, 2 k.m.; załoga 24. Trzeba zaznaczyć, że współczesne źródła fińskie podają nieco inną charakterystykę kanonierki, nie precyzując jednak okresu, którego dane miały tyczyć. Różnice tyczą głównie uzbrojenia (2 x 47 mm, 1 k.m., 30 min) i liczebności załogi (48 ludzi, czyli aż dwukrotnie więcej niż we wspomnianych rocznikach flot!).
|
|
|
--------AUNUS uczestniczył w radziecko-fińskiej "wojnie zimowej" (1939-1940). Podczas działań wojennych nie doszło wprawdzie do bezpośrednich starć na Ładodze między jednostkami walczących stron, lecz okręt ostrzeliwał lądowe pozycje radzieckie i postawił nocą z 6 na 7 grudnia 1939 roku zaporę z 16 min w rejonie wyspy Vuaratsu. Dowodził nim podówczas porucznik marynarki Torsti Helikari.
-------W lutym 1940 r. całe jezioro skuł lód i uwięził okręty obu flotylli ładoskich, fińskiej i radzieckiej. Gdy cała Ładoga znalazła się wkrótce potem w obrębie granic ZSRR, AUNUS i pozostałe na jeziorze fińskie jednostki przejęły siły zbrojne ZSRR.
-------Do wybuchu wojny z Niemcami (22.6.1941 r.) okręt pod alfanumerycznym oznaczeniem UK-100 (УК-100) pełnił rolę jednostkę szkoleniowej. Od 3 sierpnia 1941 r. służył jako trałowiec, początkowo pod oznaczeniem TSZCZ-100 (ТЩ- 100), a później - od 21 października 1944 r. - T-100. W roku 1964 skreślono go z listy floty i przekazano jako holownik przedsiębiorstwu rybołówczemu. Od 1982 r. stoi na lądzie w Nowej Ładodze, nad brzegiem rzeki Wołchow jako pomnik upamiętniający zmagania radzieckiej Flotylli Ładoskiej.
|
Radziecki trałowiec TSZCZ-100, stojący jako okręt-pomnik na brzegu rzeki Wołchow, to dawna fińska kanonierka AUNUS.
|
|
---------Warto na koniec wspomnieć o dość tajemniczym polskim epizodzie w dziejach kanonierki. W roku 1942 ukazała się w Helsinkach książka o jeziorze Ładoga zatytułowana "Laatokan mainingit: Laatokan ja sen rannikon elämää sanoin ja kuvin". Jej autorzy, Valde Näsi i Eemil Ovaska, wzmiankują obecność polskiego generała Juliusza Rómmla (dowódcy Armii "Łódź" w roku 1939) na pokładzie kanonierki AUNUS. Wydarzenie to miało miejsce w końcu lat 1920. Podczas krótkiego rejsu po wodach jeziora towarzyszył Rómmlowi fiński generał Aarne Sihvo, ówczesny dowódca sił zbrojnych Finlandii. Niestety, nie udało mi się ustalić ani dokładnej daty tego spotkania, ani też jego charakteru.
|
|
|
Jezioro Ładoga, koniec lat 1920: Generał Juliusz Rómmel w towarzystwie fińskiego generała Aarne Sihvo na pokładzie kanonierki AUNUS.
|
|
|
|
Opublikowano 19 czerwca 2012 roku © dr Piotr Mierzejewski
|
|
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
- FACTA NAUTICA - dr Piotr Mierzejewski
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|