S-13 Okręt podwodny typu "S" (seria IX-bis)
|
|
|
|
|
|
-------Budowę okrętu rozpoczęto 19 października 1938 w stoczni rzecznej "Krasnoje Sormowo" w Gorkim (obecnie znowu Niżnyj Nowgorod), mieście leżącym w ujściu Oki do Wołgi. Kadłub wodowano 25 kwietnia 1939. Budowę S-13 zakończono w pierwszych tygodniach wojny (24 lipca 1941). Ukończoną jednostkę przetransportowano do Kronsztadtu i tam, 14 sierpnia 1941, miała miejsce uroczystość podniesienia bandery - okręt zasilił Flotę Bałtycką.
-------Pierwszym dowódcą "S-13" był kapitan-lejtnant Paweł P. Małanczenko, a politrukiem A.A. Sołowiew. W swój pierwszy patrol bojowy okręt wyszedł z bazy w Kronsztadzie 2 września 1942, minął wyspę Lavansaari 3 września i obrał kurs na Zatokę Botnicką. Ze względu na małe doświadczenie młodego dowódcy, w patrolu wziął udział jego zwierzchnik, dowódca dywizjonu okrętów podwodnych, Jewgienij Junakow.
-------Wybór wejścia do Zatoki Botnickiej jako rejonu patrolu okazał się trafny - nieprzyjacielskie statki, pewne swego bezpieczeństwa, pływały tam bez eskorty i nawet nocą nie wygaszały świateł. S-13 nie zmarnował takiej okazji: 11 września o godzinie 22.53 wykonał nieskuteczny, a o 23.34 już skuteczny atak torpedowy na napotkaną jednostkę wroga. Był to fiński statek s/s Hera (1379 BRT) przewożący ładunek węgla ze Szwecji. Następnie, po wynurzeniu, ogniem działa pokładowego ostrzelał skutecznie tonący statek i zatopił jedną z dwóch szalup wypełnionych rozbitkami. Druga szalupa szczęśliwie umknęła w ciemnościach nocy i rankiem dobiła do brzegu jednej z wysepek.
-------Następnego dnia patrolu (niektóre źródła podają datę o dzień poźniejszą, co nie zmienia faktu, że atak miał miejsce w noc z 12 na 13) kolejny statek, tym razem nieco większy, s/s JUSSI H. (2325 BRT). S-13 wystrzelił w jego kierunki dwie torpedy (o godz. 03.48 i 03.57). Parowiec zatonął w kilka minut, a z jego załogi uratowało się tylko 6 ludzi.
-------Kolejną ofiarą S-13 padł statek ANNA W., zatopiony ogniem działa 100 mm. Wokół tego wydarzenia nagromadziło się wiele niejasności. Według różnych źródeł był to albo holenderski parowiec, albo niemiecki motorowiec, o tonażu albo 290 BRT, albo ok. 2600 BRT, zaś stać się to miało 15, 18 lub 22 września ! Skłaniam się jednak ku 15 września, gdyż nocą tego dnia S-13, na wysokości Vaidlo, podczas ładowania akumulatorów został zaskoczony przez zespół dwóch niewielkich fińskich patrolowców, VMV-13 i VMV- 15, a w efekcie odniósł istotne uszkodzenia .
|
Legendarny okręt podwodny S-13.
|
|
|
Fiński patrolowiec VMW-11 Wyporność: 30,7 t, prędkość: 23,8 w., Diesel; Uzbrojenie: 1 działo 20 mm plot, załoga: 6 S-13 został zaatakowany przez dwie jednostki tego typu 15 IX 1942 roku. Szczegóły ataku obok.
|
|
|
|
|
-------S-13 mimo znacznej przewagi w sile ognia artyleryjskiego nie przyjął walki na powierzchni i szybko zanurzył się pod wodę.
|
Aleksandr I.Marinesko
|
|
-------Zanurzając się uderzył o skaliste dno znajdujące się na głębokości około 65 metrów. W wyniku tego uderzenia uszkodzone zostały niektóre mechanizmy (m.in. stery), zgasło światło, a kadłub zaczął przepuszczać wodę. Fińskie patrolowce obrzuciły S-13 bombami głębinowymi, które nie wyrządziły jednak dalszych uszkodzeń, i oddaliły się w przekonaniu, że zatopiły radziecki okręt podwodny. Poruszając się z minimalną prędkością, S-13 dowlókł się do bazy na wyspie Lavansaari dopiero 18 października, szczęśliwie unikając dalszych ataków ze strony nieprzyjaciela. Wkrótce potem odholowany został do Kronsztadtu, gdzie poddano go remontowi.
|
|
-------Dalsze wojenne losy S-13 związane są z postacią legendarnego podwodnika Aleksandra Iwanowicza Marinesko. Ten błyskotliwy oficer, przyszły Bohater Związku Radzieckiego, całe życie cierpiący na chorobę alkoholową, na początku wojny dowodził M-96. Był to niewielki okręt podwodny typu "Malutka", z którym A.I. Marinesko odniósł rzekomo swój pierwszy sukces wojenny.
-------Warto zaznaczyć, że w toku II wojny światowej Flota Bałtycka dysponowała trzynastoma okrętami podwodnymi typu 'S'. Były to jednostki o numeracji od S-1 do S-13. "Trzynastka " okazała się być szczęśliwą - tylko S-13 dotrwał do dnia bezwarunkowej kapitulacji III Rzeszy. Mało tego, odniósł największe sukcesy spośród wszystkich okrętów podwodnych wszystkich flot Rosji i ZSRR, a jego dowódca, Aleksandr I. Marinesko, uważany jest wciąż za bohatera Rosji i najlepszego podwodnika rosyjskiego w historii.
-------Największe sukcesy S-13 to przede wszystkim zatopienie niemieckich statków WILHELM GUSTLOFF (25484 BRT) i GENERAL STEUBEN (14660 BRT).
-------S-13 w dniu 20 kwietnia 1945 odnaczono Orderem Czerwonego Sztandaru.
-------Okręt złomowano w 1957 w Leningradzie.
|
|
|
_____________________________________________________________
- Facta Nautica - dr Piotr Mierzejewski, hr. Calmont
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|