| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
MARYNARKA WOJENNA | MORZE | STATKI | OKRĘTY | WRAKI | MARYNARKA HANDLOWA
|
|
| |
|
|
|
|
FRACHTOWCE
|
|
|
|
POLSKA
|
|
|
m/s PIONIER I
ex NJORD, ex SUNKIST - późniejszy norweski DIDO
- Pierwszy polski statek o napędzie motorowym - Katastrofy morskie -
Piotr Mierzejewski
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
Pierwszy polski motorowiec m/s PIONIER I. Rysunek: Adam Werka.
-
|
| |
Statek, który rzekomo przepadł podczas wojennej zawieruchy, w rzeczywistości zatonął
na wiele miesięcy przed wybuchem II wojny światowej.
|
|
|
|
| |
| |
---------Niewielki drobnicowiec m/s PIONIER I przeszedł do historii żeglugi jako
pierwszy polski statek o napędzie motorowym. Pod polską banderą pływał krótko,
gdyż tylko od 10 października 1935 roku do 14 czerwca 1937 roku. Jego dzieje
opisywano w przeszłości parokrotnie (np. Miciński & Kolicki 1962, Piwowoński 1989,
Miciński 1996) i nie jest moim zamiarem powtarzać tutaj wcześniejsze ustalenia.
---------Uderzająca w starszych opracowaniach jest nieznajomość dalszych losów
statku od momentu, gdy w roku 1937 przeszedł pod norweską banderę jako DIDO.
Piwowoński (1989, str. 48) napisał: "Jego losów po wybuchu II wojny światowej nie
udało się ustalić." Miciński (1996, str. 189-190) z kolei zauważył: "Od 1940 r. statek
nie był już wykazywany w rejestrach. Zapewne jego losy rozstrzygnęłą druga wojna
światowa." Nic bardziej mylnego. Statek nie dotrwał nawet do wybuchu wojny, a
losów jego nie skrywa żadna tajemnica. Zatonął w styczniu 1939 roku w wyniku
katastrofy morskiej, o czym Towarzystwo Lloyda natychmiast wydało komunikat.
---------A oto jak wyglądał przebieg tego zdarzenia, ustalony przeze mnie na
podstawie relacji prasowych z roku 1939. DIDO, należący wówczas do norweskiej
spółki D/S A/S Saga (D. Anfindsen & C. Skogland) z Haugesund, 4 stycznia 1939 roku
opuścił duński port Odense. Statek płynął do Lossiemouth, portu na wschodnim
wybrzeżu Szkocji. Ładownie jego wypełniało ziarno jęczmienia, przeznaczone dla
szkockich gorzelni produkujących whisky.
--------7 stycznia w godzinach nocnych, podczas sztormu na Morzu Północnym, statek
nagle przewrócił się na burtę i zaczął tonąć. W tej sytuacji załoga zeszła do
spuszczonej na wodę szalupy i oddaliła się od swojej jednostki. Rozbitków uratował
przepływający w pobliżu norweski s/s LOG (1590 BRT, bud. 1931) i wysadził w
Kopervik, niedaleko od Haugesund, portu macierzystego m/s DIDO. Z 11-sobowej
załogi katastrofy nie przeżył jeden marynarz. Zatonięcia statku nikt nie widział i
przez pewien czas istniała obawa, iż porzucony zagrażać może żegludze.
---------Winą za katastrofę obarczono kapitana m/s DIDO i ukarano go grzywną.
|
|
|
Informacja o zatonięciu DIDO
w norweskiej gazecie
"Western Viking".
|
| |
|
|
|
-------Przy okazji wyjaśnienia "zagadkowych"
losów DIDO, chciałbym dodać parę słów na
temat pierwszego rejsu PIONIERA I do
Szkocji. Jego wejście na rzekę Tay odnotowane
zostało przez ówczesną prasę brytyjską jako
ciekawostka, gdyż był on pierwszym w historii
statkiem pod polską banderą, który się tam
pojawił.
-------PIONIER I zawinął 14 lutego 1936 r. do
Newburgh po ładunek kamienia budowlanego,
przeznaczonego dla Londynu. Niestety zdarzyła
mu się przykra przygoda, gdy 19 lutego szedł
już w dół rzeki. Z powodu bardzo niskiego
poziomu wody ugrzązł na wiele godzin na
piaszczystej mieliźnie. Przez pewien czas
istniała obawa, że może zablokować żeglugę na
tym odcinku rzeki Tay. Po ściągnięciu na
głębszą wodę, zawrócił do portu w Newburgh na
kontrolę kadłuba. Szczęśliwie nie stwierdzono
uszkodzeń i mógł podjąć na nowo rejs do
Londynu.
--------Tak więc nie najlepiej wypadła ta, jakby
nie było historyczna, wizyta polskiego statku w
Szkocji.
|
|
|
Informacja o pierwszym zawinięciu
polskiego statku do szkockiego portu.
Statkiem tym był m/s PIONIER I.
"The Evening Telegraph"
14.02.1936 r.
|
PIONIER I na mieliźnie.
Wycinek
z brytyjskiego dziennika
"The Evening Telegraph"
20.02.1936 r.
|
|
|
Sylwetka drobnicowca m/s PIONIER I według rysunku Brunona Nowickiego.
Stocznia: Ab Sandvikens Skeppsdocka & mek. Verkstad, Helsinki. Numer stoczniowy: 216. Wodowanie: 1919. Pojemność: 528 BRT i 265 NRT. Nośność: 550 DWT.
Prędkość: 9 węzłów. Wymiary: 55,4 (między pionami) x 8,6 x 3,7 m. Napęd: 2 silniki spalinowe firmy J. & C. G. Bolinders mek. Verkstads AB, Stockholm, o mocy
320 (350?) KM, 2 śruby napędowe. 1 pokład, 3 ładownie. Załoga: 11 ludzi.
|
| |
Krótka historia m/s PIONIER I według J. Micińskiego i S. Kolickiego (1962):
--------"Zakupiony 15. VIII. 35 za ok. 70 000 zł od fińskiego armatora (Pargas Kalksbergs A.B., Abo) przez nowo powstałe
- z inicjatywy absolwenta Szkoły Morskiej [Witalisa] Milanowskiego - Towarzystwo Okrętowe "Pionier". Do Gdyni przybył -
już po odbyciu rejsu do Kopenhagi - w październiku 1935 r. (uroczyste podniesienie bandery 9. X. 35). Pływał w
trampingu, m.in. do Holandii, Anglii i Francji (kpt. J. Świerchowski), przynosił jednak deficyt z powodu braku kapitałów i
doświadczenia armatorów. W 1936 r. eksploatowany był w czarterze Żeglugi Polskiej, ale po paru miesiącach został
zatrzymany w Gdańsku przez wierzycieli i obłożony aresztem. Sprzedano go z licytacji 14. VI. 37 kapitanowi Andersenowi
Gratztel z Norwegii, który zaofiarował 66 000 zł, o tysiąc złotych więcej niż dawał jeden z oferentów polskich (Polska
Agencja Morska)."
|
| |
Opublikowano 8 lutego 2015 r.
|
|
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
- FACTA NAUTICA -
dr Piotr Mierzejewski
|
| |
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
