Okręty podwodne
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- MORZE | MARYNARKA HANDLOWA | STATKI | OKRĘTY WOJENNE | WRAKI | MARYNARKA WOJENNA | ŻEGLUGA -
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
M-72
- Radziecki okręt podwodny - Wojna radziecko-fińska - II wojna światowa -
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Uszkodzony okręt podwodny M-72 podniesiony na nabrzeże w Kronsztadzie. Fotografia z 1944 roku.
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
--------M-72, radziecki okręt podwodny typu 'M' serii VI-bis, należał do grupy jednostek zbudowanych w Nikołajewie nad Morzem Czarnym, w Stoczni im.
A. Marti'ego (Stocznia nr 198) pod numerem stoczniowym 291, a następnie przewiezionych koleją w sekcjach, montowanych ze sobą dopiero w miejscu
przeznaczenia. Budowę M-72 rozpoczęto 10 marca 1934 roku, jednocześnie z siostrzanymi M-71, M-73, M-74, M-75, M-76 i M-77. Wszystkie te
jednostki weszły do służby we Flocie Bałtyckiej w latach 1935-1936. Drugą wojnę światową przetrwał tylko M-77, cztery kolejne (M-72, M-73, M-75 i
M-76) złomowano w roku 1944, M-71 zniszczyła w Lipawie własna załoga, zaś zbombardowany M-74 legł na dnie portu w Kronsztadzie i nigdy nie wrócił do
służby.
|
| |
|
|
--------Dowiezione do Leningradu sekcje M-72 zmontowano w ciągu 1934 roku w Stoczni im. A.A. Żdanowa (Stocznia
nr 190) w Leningradzie (obecnie Sankt Petersburg). Wodowanie jednostki nastąpiło 23 grudnia 1934, zaś do służby
we Flocie Bałtyckiej weszła 13 września 1935. Tego samego dnia banderę podniosiono także na bliźniaczych pięciu
okrętach, M-71, M-73, M-74, M-75, i M-76. Ostatni z tej grupy, M-77 wszedł do służby 25 czerwca roku 1936.
--------Pierwszym dowódcą M-72 był Nikołaj Grigoriewicz Zawiałow (1902-1942), późniejszy dowodca słynnej
PANTIERY. Gdy odszedł, zastąpił go w kwietniu 1936 Nikołaj Iwanowicz Morozow (1904-1965). Pozostał na tym
okręcie do stycznia 1938, czyli do momentu awansowania na dowódcę dywizjonu okrętów podwodnych (a po wojnie
doszedł w marynarce wojennej ZSRR do stopnia kontradmirała). Po jego odejściu na krótko, bo tylko przez pół roku
(od 9 lutego do 4 sierpnia 1938 roku), stanowisko dowódcy przejął Aleksandr Władimirowicz Klimow (1899-19??),
któremu w karierze nieraz powinęła się noga, co kończyło się więzieniem, kolonią karną, a na koniec i wydaleniem ze
służby ...
--------Dobrze natomiast w historii floty radzieckiej zapisał następny dowódca, którym był Dmitrij Kliemientiewicz
Jaroszewicz (1911-1966), poźniejszy wiceadmirał. Służbę swoją pełnił na okręcie od drugiej połowy 1938 do jesieni
1939.
-------Wybuch wojny radziecko-fińskiej (30 listopada 1939) zastał jednostkę w składzie 23. dywizjonu 3. brygady
okrętów podwodnych (dow. Nikołaj I. Winogradow), stacjonującego w Oranienbaum (obecnie Łomonosow). Dowodził
okrętem wówczas, od 13 października 1939, starszy lejtenant Nikołaj Nikołajewicz Kułygin (1911-1941).
|
Dmitrij K. Jaroszewicz
Dowódca M-72 w latach 1938-1939.
Skończył służbę jako wiceadmirał.
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
---------M-72 rozpoczął swój udział w wojnie rankiem 4 grudnia 1939. Wtedy to 26. dywizjon (dow. N.I. Morozow, patrz wyżej) w składzie M-72, M-74,
M-75 oraz M-77 opuścił bazę w Oranienbaum, kierując się do estońskiego portu Paldiski (niemiecka nazwa - Baltischport, rosyjska - Bałtijskij Port).
Okręty dotarły do celu następnego dnia w godzinach wieczornych. Paldiski stały się wtedy na parę miesięcy bazą dywizjonu, którego zadaniem stała się
walka z fińską i neutralną żeglugą u południowych wybrzeży Finlandii.
--------M-72 bardzo aktywnie uczestniczył w działaniach wojennych, gdyż w ciągu półtora miesiąca aż czterokrotnie wychodził na bojowe patrole. Ale nie
dajmy się zwieść pozorom - to była parodia patroli, gdyż każdy z nich przerwały problemy techniczne! W pierwszy patrol M-72 wyszedł 8 grudnia w
rejon latarni Kalbode'n Grund (ros. Калбодагрунд). W godzinach wieczornych, podczas ładowania baterii, nastąpiła awaria silnika, która zmusiła
okręt do powrotu już nazajutrz. Awarię szybko usunięto i jeszcze tego samego dnia ponownie skierował się w ten sam rejon. I ten patrol nie obył się bez
awarii, gdyż 15 grudnia zapalił się główny silnik elektryczny. M-72 zdołał o własnych siłach wrócić do bazy następnego dnia. Po kilkudniowym
remoncie okręt odzyskał sprawność i 25 grudnia ponownie wyszedł w morze. Ten trzeci patrol także przerwała awaria - tym razem zaklinowaniu uległy
rufowe stery poziome. Szczęście jednak dopisało i nocą 30 grudnia okręt wrócił do bazy. Po raz czwarty, po kolejnym remoncie, M-72 wyszedł 12
stycznia, kierując ku Helsinkom. Tradycji stało się jednak zadość: bardzo złe warunki atmosferyczne i kolejne poważne usterki (przestały działać
wszystkie kompasy i antena radiowa) zmusiły jednostkę do przedwczesnego powrotu. Tym razem jednak potrzebna była pomoc lodołamacza, gdyż
okręt o własnych siłach nie mógł wejść do portu. Na dodatek kra spowodowała znaczne uszkodzenia kadłuba i rozszczelnienie aparatów torpedowych.
Stan techniczny M-72 wykluczył dalszy jego udział w wojnie.
---------M-72 po remoncie powrócił do służby. Od 11 lutego 1941 wchodził w skład 9. dywizjonu szkolnej brygady okrętów podwodnych. Brak jednak
informacji, kto nim wtedy dowodził (N. N. Kułygin 7 grudnia 1940 został dowódcą okrętu podwodnego S-6 i wraz z nim zaginął w sierpniu 1941). Wkrótce
okazało się, że jednostka ponownie wymaga remontu, i to kapitalnego.
---------22 czerwca 1941, dzień napaści III Rzeszy na ZSRR, zastał okręt w kronsztadzkiej stoczni podczas remontu, który według planów miał skończyć
się dopiero w 1942 roku. Wobec braku możliwości kontynuowania normalnej pracy stoczni, okręt przeznaczono w sierpniu do konserwacji. Załoga zeszła na
ląd i zasiliła oddziały morskiej piechoty.
--------W 1942 M-72 podziurawiony odłamkami bomb i pocisków artyleryjskich osiadł na dnie basenu. Podniesiono go dopiero w 1944, prawdopodobnie po
zakończeniu oblężenia Leningradu. Ustawiony na nabrzeżu kadłub (vide górna fotografia) oczekiwał na decyzje dowództwa. Wreszcie 2 grudnia 1944 wydano
rozkaz o skreśleniu okrętu z listy floty i przekazaniu go do demontażu i utylizacji.
--------Na koniec dodam, że J. Meister (1977), wybitny szwajcarski znawca marynarki wojennej ZSRR, a za nim N. Polmar & J. Noot, wskazywali na
możliwość, że M-72 w czerwcu 1941 wpadł na minę w Zatoce Fińskiej i uległ poważnym uszkodzeniom. Ewentualności tej nie wyklucza strona internetowa
www.town.ural.ru/ship/ship/m72.php3, podając nawet jako datę tego wydarzenia dzień 28 czerwca 1941.
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
BIBLIOGRAFIA
|
|
|
|
|
|
Dmitriew, W. I. 1990 [Дмитриев В.И. - Советское подводное кораблестроение- Военное издательство, Москва, 1990].
Kowaliow, E.A. 2006 [Ковалев Э.А. - Короли подплава в море червоных валетов - Центрполиграф, Москва, Санкт-Петербург, 2006].
Meister, J. 1977. Soviet Warships of the Second World War. - Macdonald and Jane's (Publishers) Ltd., London.
Płatonow, A.W. & Lurie, W.M. 1999 [Платонов А.В., Лурье В.М. - Командиры советских подводных лодок 1941-1945 - Цитадель, Санкт-Петербург,
-----1999].
Płatonow, A.W. 2004 [Платонов А.В. - Энциклопедия советских подводных лодок. 1941-1945. – Москва, Издательство "Полигон", 2004].
Polmar, N. & Noot J. 1990. Submarines of the Russian and Soviet Navies, 1718-1990. - Naval Institute Press, Annapolis, Maryland.
Штурм Глубины - Энциклопедия подводных лодок. (http://www.deepstorm.ru).
Великая Отечественная под водой. (http://www.town.ural.ru/ship/start/start.php3)
|
| |
|
|
____________________________________________
FACTA NAUTICA
dr Piotr Mierzejewski hr. Calmont
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
Majtek z HMS Chatham
Kliknij!
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
