Okręty podwodne
|
|
|
|
Statki i okręty
|
|
||| - MARYNARKA HANDLOWA - MORZE - STATKI - OKRĘTY WOJENNE - WRAKI - MARYNARKA WOJENNA - |||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
HMS HOLLAND 1 czyli HM Submarine Torpedo Boat No. 1 - Pierwszy okręt podwodny Royal Navy -
|
|
|
|
|
|
HMS HOLLAND 1 (SUBMARINE TORPEDO BOAT NO. 1) - pierwszy okręt podwodny Royal Navy. Wyporność nawodna/podwodna - 113/122 t; prędkość nawodna/podwodna - 7,5/6 w.; proj. prędkość nawodna/podwodna - 8/7 w.; uzbrojenie - wyrzutnia torpedowa 450 mm, 2-3 torpedy zapasowe; napęd - 4-cylindrowy silnik benzynowy Wolseley 160 KM/silnik elektryczny 70 KM, 1 śruba; wymiary - 19,46 x 3,58 x 3,03 m; załoga - 1 + 7 (dowódca, zastępca dowódcy, sternik, mechanik, motorzysta, torpedysta, marynarz, marynarz-praktykant).
|
|
Admiralicja brytyjska przez lata z wyraźną niechęcią obserwowała liczne próby konstruowania jednostek podwodnych zdatnych do działań wojennych. Jej postawy nie zmieniło nawet wprowadzenie do służby w US Navy i Marine nationale pierwszych operacyjnych okrętów podwodnych o napędzie spalinowo- elektrycznym i parowo-elektrycznym. Istotna zmiana w nastawieniu dowództwa marynarki brytyjskiej do nowej broni nastąpiła jednak w roku 1900. Wtedy to złożył handlową wizytę w Londynie Isaac Rice, założyciel Electric Boat Company, firmy budującej okręty podwodne dla US Navy przy ścisłej współpracy z zakładem Johna Ph. Hollanda, słynnego wynalazcy. Efektem jej było podpisanie umowy licencyjnej na budowę pięciu jednostek dla Royal Navy, które miały powstać w stoczni Vickers, Sons & Maxim Ltd. w Barrow-in-Furness. Przedsięwzięciu temu Brytyjczycy nie tylko nie nadali rozgłosu, lecz wręcz je utajnili. Gdy zaczęły pojawiać się przecieki do opinii publicznej, Admiralicja informowała, iż podjęte przez nią działania mają tylko charakter eksperymentu. Podczas udzielania wyjaśnień w Izbie Gmin lord Selborne, ówczesny pierwszy lord Admiralicji, zaznaczył, że przydatność takich konstrukcji podwodnych dla celów wojny morskiej pozostaje ciągle w sferze niejasnych przypuszczeń. Royal Navy twierdziła ponadto, że w przypadku podpisanego kontraktu nie chodzi o budowę nowej broni dla Wielkiej Brytanii, lecz tylko o sprawdzenie jaki użytek z niej mogą mieć nieprzyjaciele Albionu. Kontradmirał Arthur K. Wilson grzmiał wręcz, że broń podwodna jest podstępna, niehonorowa i cholernie nieangielska. Mało tego, dodał, iż marynarzy z okrętów podwodnych wziętych podczas wojny do niewoli należy traktować jak pospolitych piratów i wieszać natychmiast na masztach".
|
|
W głębokiej tajemnicy - i zapewne z zażenowaniem części wysokich dowódców Royal Navy - w grudniu 1900 roku złożono w stoczni zamówienie na budowę tak "cholernie nieangielskiej" broni. Położenie stępki pod pierwszą jednostkę, nazwaną oficjalnie HM Submarine Torpedo Boat No. 1, na co dzień zaś określanej mianem HOLLAND 1, nastąpiło 4 lutego 1901 roku (numer stoczniowy 280). Mioło to miejsce w hali, na której dla niepoznaki widniał szyld o treści "Yacht Shed", zaś poszczególne elementy okrętu dostarczane do tej hali dla zmylenia niewtajemniczonych nazywano częściami enigmatycznego "pontoon no. 1". I nagle - dosłownie z dnia na dzień - stosunek Royal Navy do tej budowy zmienił się, jakby za dotknięciem czarodziejskiej różdżki! Dla Brytyjczyków w owym czasie największym rywalem na morzu była francuska marynarka wojenna. Któregoś lipcowego poranka brytyjska prasa zamieściła sensacyjne doniesienie: francuski okręt podwodny GUSTAVE ZEDE przepłynął w ramach morskich ćwiczeń 175 mil z Tulonu w rejon Ajaccio na Korsyce, tam zaczaił się w okolicach portu, celnie zaatakował spod wody ćwiczebną torpedą pancernik CHARLES MARTEL, a następnie niezauważony zdołał przejść kolejnych 225 mil i dotrzeć do Marsylii.
|
|
|
HOLLAND 1 na współczesnym brytyjskim znaczku pocztowym.
|
|
Wyczyn francuskich podwodników poruszył wyobraźnię opinii publicznej na całym świecie i wstrząsnął Admiralicją. Okazało bowiem jak wielką przewagę nad wrogiem może zyskać państwo dysponujące siłami podwodnymi. Trzeba pamiętać także, że w owym czasie Wielka Brytania uważała za swojego najgroźniejszego przeciwnika na morzach właśnie Francję, a nie Niemcy. Wiele mówiący dla Brytyjczyków stał się także fakt, że prezydent Francji, będąc pod wrażeniem osiągnięcia GUSTAVE ZEDE, wstrzymał się z podpisem na dokumentach sankcjonujących budowę kolejnej serii pancerników.
|
|
|
|
---------Royal Navy, mimo iż wreszcie doceniła koncepcję wojny podwodnej, znalazła się w dość kłopotliwej sytuacji. Po pogardliwych wypowiedziach jej dowódców na temat okrętów podwodnych niewygodnie było przyznawać się publicznie do ich budowania. Z tego powodu wodowanie HOLLAND 1, które miało miejsce 2 października 1901 r. o godzinie 13.27 przy pięknej pogodzie, odbyło się dyskretnie, bez zaproszonych gości i matki chrzestnej. Holownik ATLAS asystował podczas cumowania jednostki o godzinie 13.50 w Devonshire Dock Basin. Następny holland,tj. Submarine Torpedo Boat No 2 (= HOLLAND 2), w lutym 1902 roku spłynął na wodę już z całym tradycyjnym ceremoniałem.
---------W przygotowaniu załogi HOLLAND 1 brali udział amerykańscy specjaliści. Dowódca okrętu, por. Arnold Fosters, podczas szkolenia tak napisał w swoim dzienniku: "... genialny konstruktor siedząc w Nowym Jorku wyraźnie nie zdawał sobie sprawy, że przeciętny oficer marynarki ma tylko dwoje oczu i dwie ręce: maleńki kiosk jest po prostu obudowany różnymi pokrętłami, dźwigniami i zaworami, którymi jakiś superman jednocześnie musi odpalać torpedy, zanurzać okręt, sterować nim, a także wykonywać inne czynności."
---------Pierwsze zanurzenie HOLLAND 1 wykonał 20 marca 1902 roku w basenie portowym, zaś od kwietnia rozpoczęto morskie próby. Wykazały one szereg wad konstrukcji, często niemożliwych do usunięcia. Prawdopodobnie niektóre z nich wynikały z niedokładności i błędów dokumentacji technicznej otrzymanej od Electric Boat Co.
--------1 sierpnia 1902 roku okręt wszedł do służby i od września razem z bliźniaczym HOLLAND 2 utworzył w Portsmouth pierwszą flotyllę okrętów podwodnych (First Submarine Flotilla), jej pływającą bazę umieszczono na kanonierce torpedowej HMS HAZARD. Dowództwo nad flotyllą objął kpt. Reginald Hugh Spencer Bacon, późniejszy pierwszy dowódca słynnego pancernika HMS DREADNOUGHT, w końcu admirał brytyjskiej marynarki wojennej.
--------3 marca 1903 roku na okręcie doszło do eksplozji wodoru, w wyniku której czterech ludzi odniosło obrażenia.
--------24 października 1905 r. HOLLAND 1 z jednostkami bliźniaczymi i trzema okrętami podwodnymi typu 'A' wyszedł w morze w związku z omyłkowym ostrzelaniem brytyjskich kutrów rybackich przez rosyjską II Eskadrę Oceanu Spokojnego (tzw. incydent Dogger Bank). Była to, jak się potem oakazało, jedyna szansa hollandów na wzięcie udziału w akcji bojowej.
-------Z dniem 13 października 1903 roku HOLLAND 1, razem z bliźniaczymi HOLLAND 2 i HOLLAND 3, został skreślony z listy floty. Nabyła go jako złom firma T.W. Ward Ltd. za kwotę 410 funtów szterlingów, co równało się ówczesnej wartości 3 kilogramów złota. Okręt jednak nie dotarł do warsztatu, w którym miał być złomowany, gdyż podczas holowania w ciężkich warunkach pogodowych zatonął. Stało się to u wybrzeży Kornwalii, w odległości około półtorej mili od latarni Eddystone. Jako prawdopodobną przyczynę zatonięcia uznano nieszczelność włazu kiosku. Wrak jednostki odnalazł 14 kwietnia 1981 r. brytyjski niszczyciel min HMS BOSSINGTON. Podniesiono go w roku następnym i od 1983 r. stanowi jeden z najcenniejszych eksponatów słynnego Royal Navy Submarine Museum w Gosport.
|
|
2 października 2012, godzina 13:27 - HOLLAND 1 spływa z pochylni.
|
|
Wodowanie pierwszego brytyjskiego okrętu podwodnego uwiecznione przez nieznanego rysownika.
|
|
|
Sześciu członków załogi HOLLAND 1 na pokładzie jednostki.
|
|
|
|
|
|
 |
|
Opublikowano: 26 lipca 2012 roku
|
|
|
|
_______________________________________________________________________________ Facta Nautica dr Piotr Mierzejewski
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Wiekowe pocztówki
|
|
|
|