OKRĘTY PODWODNE
|
|
|
|
|
|
|
STATKI i OKRĘTY
|
|
|
||| - MARYNARKA HANDLOWA - MORZE - STATKI - OKRĘTY - WRAKI - MARYNARKA WOJENNA - |||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
PORTUGAL
- Statek pasażerski - Późniejszy rosyjski statek szpitalny - Pierwsza wojna światowa -
dr Piotr Mierzejewski
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
Francuski statek pasażerski PORTUGAL wkrótce po wejściu do eksploatacji. Rysunek z XIX wieku.
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
---------Francuski statek pasażerski PORTUGAL, późniejszy rosyjski statek szpitalny PORTUGAL z okresu I wojny światowej, zbudowany został w stoczni
w La Ciotat na Lazurowym Wybrzeżu dla towarzystwa żeglugowego Compagnie des Messageries Maritimes. Zaprojektowano go z myślą o obsłudze tras
pasażerskich łączących Francję z atlantyckimi portami Ameryki Południowej. Wprowadzono na nim szereg nowatorskich rozwiązań technicznych, które
uczyniły go jednym z najlepszych w owym czasie statków pływających na liniach południowoamerykańskich. Stał się znaczącym krokiem w rozwoju Compagnie
des Messageries Maritimes, gdyż jako pierwsza jednostka tego armatora przekroczył granicę pojemności 5000 BRT i napęd jego stanowiły maszyny
parowe o potrójnej ekspansji, nadające mu prędkość 16 węzłów. Statek ten przy pojemności 5540 BRT, długości 134 m i szerokości 14 m, zabierał aż 915
pasażerów (w kabinach 1. klasy - 125, w kabinach 2. klasy - 90, oraz 700 na pokładzie).
--------Statek zwodowano we wrześniu 1886 roku, lecz na wejście do eksploatacji czekał niemal rok. W swą dziewiczą podróż ruszył dopiero 5 sierpnia
1887 roku, a trasa rejsu wiodła z Bordeaux do portów brazylijskich i La Plata. Dowodził nim wówczas kapitan L. Grou.
--------PORTUGAL pływał regularnie do portów południowoamerykańskich przez ponad 12 lat. Odstępstwem od tych rutynowych wojaży stał się w dniach od
27 marca do 15 kwietnia 1896 r. rejs z Francji do Pireusu z dwustoma turystami pragnącymi obejrzeć pierwsze nowożytne igrzyska olimpijskie w Atenach.
Ważnymi wydarzeniami w dziejach statku były także dwie kolizje. Pierwsza miała miejsce 14 grudnia 1889 r. w rejonie Punta Negra, gdzie zderzył się z
brazylijskim parowcem MARIA PIA i poważnie uszkadził go. Drugie zderzenie nastąpiło na Żyrondzie 13 grudnia 1896 - w gęstej mgle wpadł wówczas na
zakotwiczony francuski frachtowiec LES FILS CONSEIL.
-------Kolejnych kilkanaście lat statek spędził na Morzu Śródziemnym, utrzymując połączenie Marsylia - Aleksandria. Trwało to od roku 1899 do lata roku
1912. Gwałtowny pożar, jaki wybuchł na statku 5 sierpnia 1912 r. podczas postoju w Marsylii, wyłączył na kilka miesięcy statek z eksploatacji. Po remoncie
PORTUGAL kursował na trasie Marsylia - Odessa. Połączenie to utrzymywane było aż do końca października 1914 roku, mimo wybuchu I wojny światowej.
--------Przełomowy moment w historii statku nastąpił 29 października 1914. Wtedy to nastąpił zaskakujący atak na port w Odessie, przeprowadzony przez
okręty neutralnej dotąd Turcji. J. Gozdawa-Gołębiewski i T. Wywerka-Prekurat ("Pierwsza wojna światowa na morzu", Warszawa !994, Wyd. Lampart,
str. 160) tak opisali ten atak:
--------"Przed świtem 29 października, o godz. 3, tureckie kontrtorpedowce GAYRETIVATANIYE i MUAVENETIMILLIYE weszły do portu w Odessie;
aby zmylić Rosjan używano komendy rosyjskiej. W porcie kontrtorpedowce otworzyły ogień do okrętów i zabudowań portowych: GAYRETIVATANIYE
storpedował kanonierkę DONIEC, która szybko zatonęła, druga kanonierka KUBANIEC została uszkodzona. Niegroźnie trafiony był stawiacz min
BIESZTAU i 4 parowce." Jednym z tych parowców, o czym autorzy cytowanej książki nie wspomnieli, był właśnie PORTUGAL. Na statku wybuchł groźny
pożar, który zdołano szczęśliwie ugasić. Niemniej jednak dokonanie napraw stało się koniecznością. Tymczasem, od 5 listopada 1914 roku,Turcja znalazła
się w stanie wojny z Francją. Oznaczało to, że PORTUGAL był w pułapce - jedyna droga powrotna na Morze Śródziemne, prowadząca przez cieśniny
tureckie, została odcięta.
--------Decyzje o dalszych losach statku zapadły szybko, dzięki porozumieniu między rządami Francji i Rosji. Na ich podstawie PORTUGAL po naprawie i
odpowiedniej adaptacji stał się rosyjskim statek szpitalnym PORTUGAL (госпитальное судно Португаль) z rosyjską załogą i francusko-rosyjskim
personelem medycznym Czerwonego Krzyża.
--------PORTUGAL zatonął 30 marca 1916 po storpedowaniu przez niemiecki okręt podwodny U 33. Było to kolejną niemiecką
zbrodnią wojenną, gdyż statek chroniły przepisy X i XI konwencji haskiej z 1907 roku. Katastrofa ta jest dobrze znana w
piśmiennictwie polskim (patrz np. T. Gelewski 1976). Dlatego zastanawiający jest "oszczędny" sposób w jaki wspomniał o niej
M. Perepeczko w książce "U-Booty pierwszej wojny światowej" (Warszawa 2000, Wyd. Lampart, str. 222). Pomijając dziwnym
milczeniem fakt, iż wydarzenie to tyczyło chronionego międzynarodowym prawem statku szpitalnego, uznał je za ... nieznaczny
sukces U-Boota. Sic!
|
| |
--------Francuską banderę uratowaną z tonącego statku przez rosyjskiego marynarza, przez dziesiątki lat przechowywano w paryskiej siedzibie Compagnie
des Messageries Maritimes.
|
| |
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
Opublikowano 22 kwietnia 2011
©dr Piotr Mierzejewski
|
|
 |
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
|
