Okręty podwodne: Hiszpańska poczta podwodna

Facta Nautica: morze , statki, okręty, wraki, żegluga, marynarka,

Okręty podwodne

S tatki i okręty

Okręty podwodne

HISZPANIA - II Republika

Hiszpańska poczta podwodna - Correo Submarino
Wojna domowa w Hiszpanii - Baleary - Minorka
dr Piotr Mierzejewski

Znaczki pocztowe Republiki Hiszpańskiej z roku 1938 przedstawiają hiszpańskie okręty podwodne B2 i D1.
Znaczki wyemitowano dla poczty podwodnej, uruchomionej w sierpniu 1938.

-------Niemal przez cały okres wojny domowej w Hiszpanii (17 lipca 1936 - 1 kwietnia 1939), Baleary pozostawały w rękach frankistowskich puczystów. Na
wyspach archipelagu, Majorce, Ibizie i Formenterze, hiszpańscy faszyści rozlokowali swoje morskie i lotnicze bazy, bezustannie zagrażające liniom
komunikacyjnym republikanów i portom wschodniego wybrzeża Hiszpanii. W rękach wojsk wiernych rządowi republikańskiemu pozostała jedynie Minorka
(Menorca), broniąca się, jak oblężona przez nieprzyjaciół twierdza, aż do lutego 1939. Ta niewielka wyspa, skutecznie blokowana przez marynarkę i
lotnictwo interwentów, przeżywała ogromne trudności zaopatrzeniowe przez ponad dwa lata. Linia komunikacyjna Barcelona - Minorka znalazła się pod stałą
kontrolą włoskich samolotów i frankistowch kutrów torpedowych. W połowie 1938 roku rząd hiszpański podjął decyzję o uruchomieniu poczty podwodnej
(correo submarino) prowadzonej za pomocą okrętów podwodnych na trasie Barcelona - Mahón na Minorce. Pomysł ten miał znaczenie przede wszystkim
propagandowe i miał podnieść morale, zarówno garnizonu Minorki jak i udręczonej ludności. Istniały także wyraźne podteksty polityczne. Specjalna linia
pocztowa łącząca Barcelonę, stolicę Katalonii, z Balearami, podkreślała dążenia do utworzenia tzw. Wielkiej Katalonii. Ponadto, było to wyraźne zadrwienie z
koalicji faszystowskiej, gdyż już w roku 1936 wysocy rangą faszystowscy politycy, José Antonio Primo de Rivera i generał José Sanjurjo, podczas podróży
do Berlina i Rzymu, obiecali oddać do dyspozycji Włoch i Niemiec operacyjną bazę morską w porcie Mahón na Minorce.

-------Aby odnieść jak największy efekt propagandowy całego przedsięwzięcia, wydrukowano serię sześciu specjalnych znaczków pocztowych. Znaczki te,
uznawane obecnie za najpiękniejsze walory filatelistyczne Republiki Hiszpańskiej, przedstawiają niektóre ówczesne hiszpańskie okręty podwodne, a
mianowicie A1, B2 i D1. Wydano również blok złożony z trzech znaczków, na których znalazła się każda z wymienionych jednostek.

-------Warto zwrócić uwagę na znaczki o nominałach 1 i 15 peset. Pokazany na nich okręt podwodny D1 nie był w tym czasie nawet zwodowany, a mieli go
ukończyć dopiero zwysięscy frankiści, prawie dziewięć lat później, 18 marca 1947 roku! Budowę jego, rozpoczętą we wrześniu 1933 w Kartagenie,
wstrzymano zupełnie po puczu generała Franco. Z pewnością umieszczenie D1 na znaczku, miało stworzyć złudzenie, że zdążył już zasilić marynarkę wojenną
prawowitego rządu.

Pamiątkowa koperta z serią sześciu znaczków przedstawiających okręty podwodne A1 (nominały 2 i 6 peset, nakład 15000 i
10000), B2 (nominały 4 i 10 peset, nakład 12000 i 10000) oraz D1 (nominały 1 i 15 peset, nakład 20000 i 8000).
Zwraca uwagę mapka trasy rejsu okrętu podwodnego przewożącego pocztę.

--------Inauguracja poczty podwodnej, oficjalnie nazwanej correo submarino, miała miejsce 12 sierpnia 1938 roku. Tego dnia, o godzinie 8.00, opuścił port w
Barcelonie republikański okręt podwodny C4. Zabrana przez niego poczta składała się z 400 przesyłek listowych, ofrankowanych znaczkami poczty
podwodnej. Wszystkie adresowane były do specjalnie wybranych odbiorców, a mianowicie - 300 do znaczących filatelistów na całym świecie, zaś pozostałych
100 do osób ze świata polityki. Ponadto C4 zabrał 1100 innych listów, także noszących stempel poczty podwodnej.

-------13 sierpnia 1938, około godziny 13.00, C4 szczęśliwie dotarł do portu Mahón na Minorce. W rejs powrotny okręt wyruszył o 22.00 17 sierpnia.
Nazajutrz, o godzinie 22.30, wszedł do Barcelony. Był to pierwszy i zarazem ostatni przypadek dostarczenia poczty na Minorkę okrętem podwodnym.

-------Szczegóły przebieg tego historycznego rejsu C4 nie są do końca znane, przynajmniej w świetle dostępnych mi źródeł. Można się spotkać z
twierdzeniem, że jednostka całą trasę na Minorkę przebyła na powierzchni, a wracała w zanurzeniu. Z drugiej strony, są informacje, że w drodze do Mahón,
C4 dwukrotnie musiał zanurzać się - najpierw z powodu pojawienia się włoskiego samolotu, a potem, aby uniknąć spotkania z frankistowskim patrolowcem.
Zapewne problem ten można rozwiązać, docierając do numeru The Saturday Evening Post z dnia 11 marca 1939 roku. W magazynie tym, dwaj Amerykanie,
Herber Kell i Werner Rings, którzy jako przedstawiciele amerykańskiej prasy wzięli udział w rejsie correo submarino, pod pseudonimem "Werner Kell"
opisali swoje wspomnienia w artykule zatytułowanym "Stamp War".