SS AMERICAN FARMER i walka U-Boota U-53 z samolotem Swordfish

STATKI i OKRĘTY

Facta Nautica: morzes tatki okrêty wojenne wraki marynarka wojenna

- MARYNARKA HANDLOWA - STATKI - OKRĘTY WOJENNE - MARYNISTYKA - WRAKI - MORZE - MARYNARKA WOJENNA -

Statki pasażerskie

Stany Zjednoczone A.P.

AMERICAN FARMER
- ex USAT OURCQ - II wojna światowa - Walka U-Boota z samolotem Swordfish -
dr Piotr Mierzejewski

Amerykański statek s.s. AMERICAN FARMER. Fotografia wykonana między wrześniem 1939 r. a lutym 1940 r.
Statek powstał w 1920 r. w stoczni American International Shipbuilding Corp. - Hog Island Shipyard w Filadelfii jako transportowiec armii USAT OURCQ. Na przełomie lat 1923/24
przekazany marynarce handlowej i przebudowany na statek pasażerski AMERICAN FARMER. Do września 1939 r. eksploatowany na trasie Nowy York - Londyn.
Pojemność: 7430 BRT. Nośność: 8000 DWT. Prędkość: 16 węzłów. Wymiary: 136,55 x 17,81 x 8,53 m. Napęd: 2 zespoły turbin parowych z przekładniami, 1 wał napędowy, 1295 NHP.

--------17 września 1939 roku H.A. Pedersen, kapitan amerykańskiego parowca AMERICAN FARMER, przekazał drogą radiową do biura United States
Lines Co. informację o bulwersujacym wydarzeniu na wodach Atlantyku, około 400 mil na zachód od archipelagu Scilly. Z krótkiej relacji wynikało, iż
otrzymał radiogram od niemieckiego okrętu podwodnego, wzywający do udzielenia pomocy załodze zatopionego brytyjskiego frachtowca s.s. KAFIRISTAN.
AMERICAN FARMER, płynący z Londynu, znajdował się właśnie w drodze do Nowego Jorku, mając na swoim pokładzie grupę 133 pasażerów, głównie
amerykańskich turystów powracających z wakacji. Statek dotarł na wskazane miejsce w ciągu dwóch godzin. Odnalazł rozbitków bez trudu, głównie dzięki
temu, że U-Boot pomagał mu wystrzeliwując rakiety i nadając znaki świetlne. W rejonie katastrofy Amerykanie ujrzeli kołyszący się na fali okręt
podwodny i dwie łodzie wypełnione rozbitkami. Natychmiast przystąpili do akcji ratunkowej, którą przerwało pojawienie się brytyjskiego samolotu.

------Maszyna nadleciała niespodzianie, od strony burty przeciwległej do tej, na której trwało
podnoszenie rozbitków. Skierowała się natychmiast w kierunku U-Boota, ostrzeliwując go z
broni maszynowej. Okręt podwodny odpowiedział ogniem ze swojego karabinu maszynowego i
zniknął natychmiast pod wodą, gdy samolot rzucił bombę. Świadkowie obserwujący walkę z
pokładu odnieśli wrażenie, że okręt podwodny zatonął, bezpośrednio trafiony bombą w kiosk.
Po U-Boocie pozostały tylko kłęby białego dymu, unoszące się nad powierzchnią wody, zaś
samolot zrobił pętlę i odleciał.

-----AMERICAN FARMER uratował 29 rozbitków z s.s. KAFIRISTAN, zaś 6 ludzi uznano za
zaginionych. Kapitan Pedersen w swoim raporcie podkreślił, że załoga brytyjskiego statku z
entuzjazmem wypowiadała się na temat dowódcy U-Boota. Interesował się, czy w łodziach
mają wystarczającą ilość żywności i wody oraz pilnował ich bezpieczeństwa, póki nie nadeszła
pomoc. Zapowiedział także, że jeśli zajdzie konieczność, to U-Boot doholuje obie szalupy do
brzegów Irlandii.

-----Treść raportu Pedersena opublikowała nazajutrz amerykańska prasa. Nic więc dziwnego,
że 25 września, gdy AMERICAN FARMER podchodził do nowojorskiego nabrzeża, oczekiwał
go tłum reporterów i ciekawskich, złaknionych szczegółów. Przez kilka następnych dni
amerykańskie gazety pełne były wywiadów z kapitanem statku, członkami obu załóg oraz z
rozbitkami. Wszystkie wypowiedzi wychwalały zachowanie dowódcy niemieckiego okrętu
podwodnego, w wielu z nich dawano wyraz obawom o los U-Boota, którym miał być trafiony
bombą i zniknąć pod wodą z jeszcze z otwartym włazem.

Amerykański dziennik Borger Daily Herald (nr 268 z
1.10.1939 r.) przedstawił brytyjski samolot atakujący
okręt podwodny oraz rozbitków z KAFIRISTAN
wchodzących na pokład AMERICAN FARMER.

-
--------Echa tych wydarzeń i relacji dotarły nawet do okupowanej Polski. Rozpisywał się o nich
Ilustrowany Kuryer Codzienny już 27 września 1939 roku. Oto ten artykuł, z zachowaniem
ówczesnej pisowni i uderzających usterek stylistycznych:

Pasażerka Virginia Rice na pokładzie AMERICAN FARMER
opowiada reporterom o dzielnej załodze U-Boota.
Fotografia z NY Herald Statesman.


-

Rozbitkowie z brytyjskiego frachtowca s.s. KAFIRISTAN wchodzą na pokład s.s. AMERICAN FARMER.

-------W przedstawionym arykule wyrażono przypuszczenie, iż samolot atakujący niemiecki okręt podwodny pochodził z lotniskowca HMS COURAGEOUS,
zatopionego w pobliżu parę godzin później przez U 29. Ciekawe, czy pilot tej maszyny zdołał złożyć meldunek o swoim ataku na U-Boota i czy w ogóle zdołał
się uratować z tej katastrofy? Amerykamie początkowo sądzili, że sprawcą zatopienia s.s. KAFIRISTAN i HMS COURAGEOUS mógł być ten sam okręt
podwodny. W rzeczywistości s.s. KAFIRISTAN stał się ofiarą innego U-Boota, a mianowicie U 53, którym dowodził Ernst-Günter Heinicke. Clay BLair
("Hitlera wojna U-Bootów", v. 1, p. 116, Magnum, Warszawa 1996) tak opisał to wydarzenie:

-------Ciekawe, że wszyscy świadkowie na pokładzie AMERICAN FARMER widzieli tylko jeden samolot, a nie całą eskadrę Swordfishów ! Prawdopodobnie
Clayr Blair nie znał relacji zamieszczanych w prasie amerykańskiej i oparł się tylko na wersji dowódcy U-Boota. Temu zaś wygodniej było twierdzić, iż
uciekał przed eskadrą samolotów, a nie przed jedną powolną maszyną. Tym bardziej, że utracił swoich artylerzystów, porzuconych na pastwę morza ...

-------Na koniec wspomnę jescze o dalszych losach AMERICAN FARMER. Ze względu na toczącą się wojnę, United States Lines zawiesiły rejsy do portów
europejskich. Statek stał "na sznurku" przez parę miesięcy, aż zmienił w lutym 1940 roku banderę na belgijską , otrzymując równocześnie nazwę VILLE
DE LIEGE. Zatonął 13 kwietnia 1941 r. na Atlantyku, w drodze z Nowego Jorku do Belfastu, storpedowany przez U 52.