QUARTO - włoski lekki krążownik, klasyfikowany jako esploratore

Okręty podwodne

Statki i okręty

||| - MARYNARKA HANDLOWA - MORZE - STATKI - OKRĘTY WOJENNE - WRAKI - MARYNARKA WOJENNA - |||

Krążowniki

WŁOCHY

QUARTO
Esploratore - I i II wojna światowa - Wojna domowa w Hiszpanii - Konflkt abisyński
DR PIOTR MIERZEJEWSKI

Krążownik QUARTO na fotografii wykonanej około roku 1930.

----- ---19 lipca 1944 r. amerykańska 34. Dywizja Piechoty wyzwoliła spod okupacji niemieckiej Livorno, toskańskie miasto i port nad Morzem Liguryjskim.
Wycofujące się oddziały niemieckie przed opuszczeniem swoich pozycji wysadziły zabytkową latarnię morską i zablokowały wejście do portu zdemolowanym
kadłubem dużego okrętu wojennego.

--------Zapewne ani jeden spośród żołnierzy amerykańskich spoglądających na sterczący spod
wody wrak nie zdawał sobie sprawy, iż miał przed sobą QUARTO, najszybszy i najlepszy
ongiś lekki krążownik włoskiej marynarki wojennej.

------- QUARTO, zaprojektowany przez zespół Giulio Truccone, oficera i inżyniera sztabu
Regia Marina, był włoskim odpowiednikiem brytyjskich krążowników określanych terminem
scout cruisers. W marynarce włoskiej okręty takie, nazywane esploratori, pełniły także rolę
szybkich stawiaczy min. W polskim piśmiennictwie esploratori bywają nazywane okrętami
rozpoznawczymi.

--------QUARTO, który okazał się bardzo udaną konstrukcją, powstał w stoczni Arsenale di
Venezia. Stępkę okrętu położono 11 listopada 1909 r, zaś wodowanie nastąpiło 19 sierpnia
1911 r. Wszedł do służby 11 maja 1912 roku.

-------Wyporność standard jednostki - w zależności od źródła informacji - wynosiła 3271,
3280, 3281, 3300. zaś pełna 3442 lub 3497 ton, przy wymiarach: 126,00 (131,6) x 12,8 x
4,1 m.

-------Projektowana prędkość 28 węzłów nie tylko została zrealizowana, ale i przekroczona,
do 28,61 węzłów.

-------Napęd okrętu stanowiły cztery grupy turbin Parsonsa o łącznej mocy projektowanej
25 000 KM (podczas prób 29 215 KM !) i 4 śruby. O jakości tych maszyn świadczyć może
fakt, że po upływie ćwierćwiecza jednostka nadal mogła pływać z prędkością 28 węzłów!
Z dziesięciu kotłów Blechynden osiem opalano olejem opałowym, zaś dwa pozostałe węglem.
Okręt zabierał maksymalnie 490 ton oleju i 50 ton węgla.

--------Zasięg okrętu: 3270 Mm przy prędkości 10 węzłów, 2300 Mm przy 15 w., 1120 Mm
przy 20 w., 1220 Mm przy 25,7 węzłach oraz 588 Mm przy 28 w.

Latarnia morska w Livorno, wysadzona w lipcu
1944 r., jednocześnie z zatopieniem QUARTO.
Odbudowana w roku 1956.

Sylwetki QUARTO zamieszczona w Jane's Fighting Ships 1919.

-------Główne uzbrojenie artyleryjskie składało się z 6 dział 120 mm/L50 firmy Armstrong. Ustawiono je w trzech parach - na pokładzie przednim, na końcu
pokladu głównego oraz na tylnej nadbudówce. Te ostanie zamontowano lekko niesymetrycznie, co świetnie widać na zamieszczonej powyżej fotografii, a nie
znalazło swojego odbicia na rysunkach z Jane's Fighting Ships. Sześć dział kalibru 76 mm/L50 firmy Vickers zainstalowano na śródokręciu - jak twierdzi
Chris Marshall (1995) - w wieżyczkach. Ponadto okręt dysponował dwiema wyrzutniami torped kalibru 450 mm; zabierał 200 min. Pierwotnie zainstalowane
uzbrojenie w ciągu całej służby ulegało jedynie niewielkim modyfikacjom: podczas I wojny światowej artylerię powiększono o dwa 2-funtowe (40 mm)
działka przeciwlotnicze, w roku 1927 okręt zyskał wodnosamolot Macchi M.18, zaś w 1936 r. w miejsce zdemontowanych trzech dział 76 mm postawiono
trzy podwójnie sprzężone karabiny maszynowe kalibru 13,2 mm.

--------Opancerzenie jednostki ograniczało się do pokładu (20-40 mm) i stanowiska dowodzenia (50-70 lub 100 mm, w zależności od źródła). Załoga liczyła
297-323 ludzi.

Epizod z czasu I wojny światowej: QUARTO tryumfalnie płynie
ze zdobycznym austro-węgierskim samolotem L32.

--------QUARTO początkowo pełnił służbę na Adriatyku i Morzu Jońskim. Po
silnym pożarze trafił na dłużej do remontu. Powrócił do służby z dniem 3 maja
1914 roku.

--------Okręt bardzo aktywnie uczestniczył w operacjach morskich I wojny
światowej, lecz nie odniósł znaczących sukcesów. Najgłośniejszym epizodem
tego okresu była walka nocą z 31 maja na 1 czerwca 1915 r. z lotnictwem
austro-węgierskim atakującym bazę włoskiej marynarki w Brindisi. Jej
efektem było przymusowe lądowanie dwupłatowca L32. Włosi maszynę
odnaleźli w rejonie na południe od Punta d'Ostro i załadowali na QUARTO
(patrz fotografie powyżej i obok).

-------Działalność QUARTO koncentrowała się na Adriatyku i Morzu Jońskim, często wiązała się z bardzo istotną dla przebiegu działań blokadą cieśniny
Otranto. Przykładowo, 9 lipca 1915 r. razem z dwoma kontrtorpedowcami ścigał bezskutecznie w rejonie cieśniny austro-węgierski krążownik NOVARA.
Bezpośrednie kontakty krążownika z jednostkami przeciwnika zdarzały się jednak bardzo rzadko. Kiedyś udało mu się uniknąć storpedowania przez okręt
podwodny, gdyż torpeda przeszła tuż pod jego dnem.

QUATRO płynący z dużą szybkością, widziany z loty ptaka.

--------Lata międzywojenne okazały się bardzo bogate w wydarzenia. QUARTO stał się okrętem flagowym 2. Dywizjonu Torpedowców. Wypełniał różne
misje, między innymi zachodził na wody chińskie. Podczas konfliktu abisyńskiego (1935-1936) wchodził w skład tzw. lekkiej eskadry Morza Czerwonego,
bazującej w Massaua (Erytrea). W roku 1936, w czasie wojny domowej w Hiszpanii, wyznaczono go do kontroli morskich granic tego państwa.

-------26 maja 1937 r. podczas postoju w zajętej przez faszystów hiszpańskich Palma de Mallorca (Baleary) obrzuciły go niecelnie bombami samoloty
republikańskie. Bomby trafiły natomiast w stojący obok włoski transportowiec BARLETTA, pełniący rolę okrętu-bazy dywizjonu kutrów torpedowych.
QUARTO zaangażowany był w konflikt hiszpański aż do połowy roku 1938. W sierpniu 1938 r. doszło do poważnej eksplozji w jego maszynowni. Uszkodzenia
okazały się tak poważne, że zakończyły jego służbę jako jednostki bojowej. Z dniem 5 stycznia 1939 roku skreślono go z listy floty.

QUATRO niemal przez całą służbę klasyfikowano we Włoszech jako esploratore. Przeklasyfikowano go oficjalnie na
lekki krążownik dopiero w roku 1938, tuż przed eksplozją, która zakończyła jego karierę jako jednostki bojowej.

--------Wycofany ze służby okręt wykorzystywany był jednak nadal przez Regia Marina - stał się okrętem-celem włoskiej marynarki wojennej. Odegrał też
niebagatelną rolę w szkoleniu włoskich podwodnych sabotażystów, atakujących podczas II wojny światowej bazy i okręty aliantów.