| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- MORZE | MARYNARKA HANDLOWA | STATKI | OKRĘTY WOJENNE | WRAKI | MARYNARKA WOJENNA | ŻEGLUGA -
|
| |
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
s/s MARIA
Statek pasażerski żeglugi portowej - ex WEICHSELMŰNDE
Piotr Mierzejewski
|
|
|
|
|
|
Polski statek pasażerski MARIA, dawny niemiecki WEICHSELMŰNDE, na fotografii nieznanego autora.
-
|
| |
--------W latach II wojny światowej niemieckie tabory portowe Gdańska i Gdyni (wówczas Gotenhafen) miały w swoich
składach jednostki pływające noszące nazwę WEICHSELMŰNDE. Jednostka gdańska była maleńkim parowcem
pasażerskim, zaś gdyńska nowoczesną pogłębiarką. Po zakończeniu wojny władze polskie były zainteresowane
odnalezieniem i odzyskaniem obu tych statków. Okazało się, że gdańska jednostka została zatopiona w rejonie ujścia
Motławy do Martwej Wisły, zaś gdyńska stoi nienaruszona w Emden (północno-zachodnie Niemcy). Losy obu statków o
nazwie WEICHSELMŰNDE potoczyły się zgoła odmiennie.
-
|
|
|
Polski parowiec pasażerski MARIA (ex niemiecki WEICHSELMŰNDE) na fotografii K. Komorowskiego.
--
|
| |
|
|
|
|
---------Gdański statek po podniesieniu z dna i wyremontowaniu trafił pod polską banderę, przemianowany na MARIĘ.
Dzieje tej jednostki opisywali-Jerzy Miciński i Stefan Kolicki (1962) oraz Waldemar Danielewicz (2007). Ten ostatni na
internetowych stronach Forum Dawny Gdańsk (forum.dawnygdansk.pl) ujął je następującymi słowami:
|
| |
---------"Zbudowany jako prom do komunikacji w porcie a także do utrzymania połączeń z dzielnicami Gdańska
położonymi nad Motławą i Martwą Wisłą. Nazwany WEICHSELMŰNDE. Armatorem statku było Danziger Städtische
Fähren, Danzig. Pod koniec wojny statek został zatopiony przy dawnej stoczni Klawittera. W lipcu 1945 r. podniesiony z
dna i przejęty przez Główny Urząd Morski w Gdańsku i skierowany do remontu do ówczesnej Stoczni Nr 4 w Gdańsku . W
styczniu 1946 r. został przekazany Międzykomunalnym Zakładom Komunikacyjnym w Gdańsku, które w marcu 1946 r.
założyły Żeglugę Gdańską Międzykomunalne Zakłady Komunikacyjne Gdańsk-Gdynia. Trakcja Wodna w Gdańsku."
---------"Nazwany MARIA utrzymywał komunikację w Gdańsku na trasie: Targ Rybi – Trojan – Sianki. Od 1947 r. na linii
Targ Rybny – Trojan – Wisłoujście - Nowy Port Kapitanat. We wrześniu 1947 roku w stojący przy Kapitanacie Portu
Gdańsk statek uderzył holownik BAWÓŁ zatapiając go. Na szczęście bez ofiar w ludziach. Wydobyty i odbudowany. W
kwietniu 1949 r. w Przedsiębiorstwie Żegluga Przybrzeżna w Gdańsku jako statek wycieczkowy po porcie gdańskim. Po
sezonie wycofany celem dokonania remontu kapitalnego kadłuba i maszyny parowej. W czasie remontu w Stoczni
Północnej dokonano wymiany poszycia oraz kotła. Opracowano również dokumentację wymiany silnika parowego na
motorowy, do czego jednak nie doszło z przyczyn technicznych. Od 1953 r. w Polskiej Żegludze Przybrzeżnej w Gdańsku
w rejsach wycieczkowych po porcie i do Sopot. W czerwcu przekazany do Ekspozytury w Szczecinie gdzie eksploatowany
był jako prom na trasie: Świnoujście – Warszewo. Przez rok 1956 w P.P. Żegluga na Odrze we Wrocławiu. Ekspozytura
Rejonowa Szczecin. Od stycznia 1957 roku w P.P. Żegluga Szczecińska w Szczecinie w komunikacji portowej. Wycofany
w 1967 roku i złomowany."
|
| |
--------Według Janusza Grochulskiego, autora "Polskiego Rejestru Statków" (lata 1957-58), MARIA była statkiem
pasażerskim o pojemności 23 BRT i 9 NRT, przy wymiarach 15,20 x 4,22 x 1,65 m i wysokości bocznej 1,80 m,
osiągającym prędkość zaledwie 6 węzłów. Napęd jej stanowiła dwucylindrowa maszyna parowa podwójnej ekspansji,
produkcji zakładów Klawitter, o mocy 60 KM, pracująca na jedną śrubę. Maszynę obsługiwał kocioł firmy VEB
Dampfkesselbau z Drezna, zbudowany w 1954 roku, opalany węglem. Z książki Jerzego Micińskiego i Stefana Kolickiego
(1962) wynika, iż statek zabierał 35 pasażerów, zaś jego załoga liczyła 5 ludzi.
--------O powojennych losach WEICHSELMŰNDE z Gdyni pisał Jan K. Sawicki (1988): "(...) bezskuteczne były starania
polskich przedstawicielstw morskich o odzyskanie pogłębiarki WEICHSELMŰNDE. Kiedy Ministerstwo Spraw
Zagranicznych w Warszawie uznało, że kontynuowanie dalszych starań u brytyjskich władz okupacyjnych w Niemczech
wyczerpało dopuszczalne granice kompetencyjności, wtedy zdecydowało się podjąć interwencję w Foreign Office. Dr. T.
Żebrowski, dyrektor Departamentu III MSZ w informacji przekazanej do Ambasady RP w Londynie wyraźnie podkreślał,
że rewindykacja pogłębiarki WEICHSELMŰNDE nie łączy się z rewindykacją statków pogdańskich, została ona bowiem
zbudowana na zamówienie i rachunek portu Gdynia, tym samym więc stanowi bezsporną własność polską.
Udokumentowaniem tych starań były zebrane przez Samodzielny Referat Rewindykacyjny zeznania świadków
stwierdzające, że draga WEICHSELMŰNDE stanowiła własność Marienhafenbauamt-Gotenhafen i pracowała wyłącznie w
porcie gdyńskim, będąc jego oczywistą własnością. Anglicy, nie zważając na starania władz polskich, zamierzali
pogłębiarkę tę sprzedać Holendrom. Znajdowała się ona jeszcze wówczas w porcie Emden, co dawało nadzieję na
pomyślne rozstrzygnięcie sporu. Niestety, tu także zabiegi władz polskich nie dały rezultatu i Anglicy przywłaszczyli
sobie kolejną bezsporną własność polską."
.
|
___________________________________
BIBLIOGRAFIA SELEKTYWNA
Danielewicz, W. 2007. Maria. - forum.dawnygdansk.pl.
Grochulski, J. 1957. Polski Rejestr Statków. Rejestr 1957-58. - Centrala Polskiego Rejestru Statków, Gdańsk.
Miciński, J. 1967. Pożegnanie z dymiącym kominem. - MORZE, maj 1967, str. 15-17.
Miciński, J. & Kolicki, S. 1962. Pod polską banderą. - Wydawnictwo Morskie, Gdynia.
Sawicki, J.K. 1988. - Odrodzenie żeglugi morskiej w Polsce. - Wydawnictwo Morskie, Gdańsk.
|
|
Opublikowano: 30 września 2015
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
