|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
INTERNETOWY MAGAZYN NAUTOLOGICZNY
|
|
|
|
|
|
>> ||| - MARYNARKA HANDLOWA - OKRĘTY - STATKI - WRAKI - MARYNARKA WOJENNA - ||| <<
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- Zimowe akcje holownika PERKUN -
Dwa listy od Marka Sarby
Andrzej Patro-
|
|
| |
|
|
|
|
Holownik PERKUN w Gdyni przy Nabrzeżu Pomorskim w latach osiemdziesiątych.
Autor fotografii nieznany. Archiwum Andrzeja Patro.
-
|
List pierwszy, z 22 lipca 2016 roku.
|
Panie Andrzeju,
Pogrzebałem trochę w swoim pudełku po butach i znalazłem parę ujęć PERKUNA podczas jego pracy na
torze wodnym Szczecin - Świnoujście zimą. Nie pamiętam jednak dokładnie który to był rok być może
przełom 1971/1972 r. Tej zimy pracowaliśmy razem ze ŚWIATOWIDEM i mieliśmy dużo roboty.
Uczestniczyliśmy w wielu akcjach, przeprowadzając małe statki przez lód na Zalewie Szczecińskim i na torze
wodnym Szczecin – Świnoujście.
Zazwyczaj dostawaliśmy sygnał od stacji pilotowej w Świnoujściu lub w Szczecinie o płynącym statku, który
potrzebuje asysty. Kilka razy musieliśmy ściągać statki zepchnięte przez zwały kry z toru na płyciznę Zalewu
Szczecińskiego, zwaną przez nas „półką". Czasami wystarczyło pokruszyć lód i statek sam schodził na głębszą
wodę, idąc później za nami w "rynnie", ale większość jednostek musieliśmy ściągać.
|
|
|
Fot. 1. PERKUN podchodzi do dziobu SØLVE, aby podać hol.
Foto Marek Sarba.
|
|
|
Fot. 2. Moment podania holu z PERKUNA na SØLVE.
Foto: Marek Sarba.
|
|
|
|
Fot. 3. SØLVE płynie w "rynnie" za PERKUNEM.
Foto: Marek Sarba.
|
|
|
Fot. 3A. SØLVE w pełnej krasie.
Foto: Autor nieznany.
|
|
|
Fot. 4. Spotkanie z JANTAREM na torze wodnym Świnoujście - Szczecin. Tak opisał je Marek Sarba:
"Szliśmy po następnego klienta ze Szczecina i spotkaliśmy „Jantara”. Płynął ze Szczecina do Holandii i stanął aby
wyczyścić z lodu kingstony. Stanęliśmy na chwilę przy nich, aby pogadać. Na burcie stoi elektryk Tadeusz Jurczak i ja
z nim dyskutowałem. Ciekaw jestem, jak on tam żyje? Mieszkał w Gdańsku przy Klinicznej (autobusy robotnicze do
GSR mialy tam przystanek)."
Foto: Marek Sarba.
|
| |
Kiedyś mały statek bandery panamskiej został przez
krę zepchnięty daleko od toru wodnego i trzeba było
go ściągnąć z powrotem. W tym celu musieliśmy użyć
naszą windę holowniczą i linę stalową. Po założeniu
liny poprzez kluzę dziobową na polery tego statku
pociągnęliśmy mocno i wyrwaliśmy im polery
z pokładu. Została nam tylko możliwość opasania
nadbudówki liną stalową i próbować w ten sposób
wybawić pechowca z opresji. Udało się,
sprowadziliśmy go z powrotem na tor wodny, ale lina
holownicza na narożnikach nadbudówki przecięła
blachy i „weszła” im do mesy.
"Czasami gdy lód był bardzo gruby braliśmy statek w
tzw. „portki". Była to specjalna odbojnica na rufie
PERKUNA z wycięciem na dziób statku. Cofaliśmy się
aż dziób danej jednostki zetknął się z naszą rufą i
ściągaliśmy się razem cumami wybierając luz „na
zero”. Tak „skoplowani” tworzyliśmy tandem i w ten
sposób zawsze udawało się nam przepłynąć przez lód.
Przesyłam kilka zdjęć ze ściągania statku SØLVE. Na
dwóch pierwszych zdjęciach (zdjęcie nr 1 i 2) widać
moment podania holu, inne pokazuje, jak potem
razem płyniemy do Szczecina (zdjęcie nr 3).
"Tego samego dnia spotkaliśmy się z JANTAREM
płynącym w przeciwnym kierunku. Stanęliśmy na
torze wodnym , aby chwilę porozmawiać nie tylko o
sytuacji lodowej. Na pokładzie na wprost przy
otwartych drzwiach do korytarza stoi Jurczak (zdjęcie
nr 4). Zdjęcia są bardzo cienkiej jakości, ale zawsze
jest to jakiś dokument. Pozdrawiam. Marek
|
|
|
PERKUN w lodach.
Foto: Andrzej Ryfczyński.
|
| |
|
|
Fot. 6. ŚWIATOWID w lodach - lata 50. ubiegłego wieku.
Foto: zbiory S. Tęczar, archiwum Dariusz Konkol.
|
|
|
|
Fot. 7. ŚWIATOWID w Szczecinie.
Foto: Zbiory Maciej Zwarycz, kolekcja Andrzej Patro.
|
List drugi, z 4 lutego 2020 roku.
|
Panie Andrzeju,
Ma Pan rację, to jest ten drugi statek na pańskiej fotografii. Dla nas to była normalna praca na torze wodnym
ze Świnoujścia do Szczecina i na Zalewie Szczecińskim. Zima tego roku była „ostra”. Zalew był zamarznięty i
trudny nawigacyjnie, zwłaszcza dla małych statków. Tej zimy mróz „skuł” wodę tworząc grubą taflę lodową.
W tych warunkach najgorszymi z możliwych kierunków wiatrów był: Północny - Wschód (od Wolina), lub
Południowy - Zachód (od Nowego Warpna). Przy tych kierunkach wiatru urywały się całe pola lodowe i
nierzadko spychały małe statki z toru wodnego. Niedaleko od głębokiego kanału była płycizna, którą,
nazywaliśmy „półka”. Tak było właśnie w przypadku SØLVE , który został zepchnięty z toru wodnego przez
krę popychaną przez wiatr. Pokruszony lód zwany „kaszą” często zatykał (kingstony) wloty ujęcia wody
chłodzącej do agregatów i silników. Silniki trzeba było wtedy zatrzymać aby wyczyścić kosze systemu
chłodzenia. Nierzadko właśnie wtedy zwały lody przemieszczane przez wiatr spychały małe statki na mieliznę.
Po „podmyciu” SØLVE naszymi śrubami, ściągnęliśmy ten statek z „polki” i doholowaliśmy do „czystej wody”.
Kasza była problemem także dla ratowników między innymi dla lodołamacza ŚWIATOWID. Ciekawostką
było to, że miał on ujęcie wodne do swoich maszyn z jednej burty i zawsze pływał trzymając swój wlot wody
chłodzącej na w miarę czystszej wodzie.
|
|
|
Na PERKUNIE zimą nie używaliśmy normalnego
zaburtowego ujęcia wody do chłodzenia, bo był tam
system zamknięty. Dwa duże zbiorniki wodne na
burtach jeden na każdej burcie, zapewniały silnikom i
agregatom chłodzenie. Proszę sobie wyobrazić literę
“U” zbiorniki po bokach, a w środku pompa. Gdy
włączyło się pompę (bardzo dużej wydajności)
przerzucała ona wodę z jednego do drugiego zbiornika
automatycznie w obiegu zamkniętym. Wtedy
PERKUN zaczynał kiwać się na boki. System ten był
zamontowany po to, aby podczas pogotowia lodowego
na postoju statek nie przymarzł przy nabrzeżu.
Właśnie te zbiorniki używaliśmy po napełnieniu wodą
do chłodzenia silników napędowych, generatorów
głównych i pomocniczych. Woda cyrkulowała w tych
zbiornikach i to starczało nam na 3 godziny „jazdy w
lodach”, po czym stawaliśmy w celu wymiany wody.
Woda ze zbiorników była gorąca i podczas jej
pompowania za burtę w mrozie staliśmy w obłokach
pary, jak parowiec. Pobieraliśmy równocześnie wodę
świeżą zaburtową i ta mieszała się z gorącą i taka
trafiała do chłodzenia silników. Zimą, kiedy panowały
trudne warunki lodowe, statki zgłaszały się na wejściu
do Świnoujścia, a my czekaliśmy na nie przy dwóch
bramach torowych na Zalewie. Pracowaliśmy w
systemie 6 godzin wachty na 6 godzin odpoczynku.
Spania nie za dużo gdyż jeszcze coś trzeba było zjeść,
podczas „jazdy” w lodzie cały statek się trząsł, a
ocierający o burty lód niemiłosiernie hałasował, no jak
tu spać… Dodałem kilka uwag do wcześniejszego
maila.
Pozdrawiam, Marek
|
|
Fot. 8. Lód się skończył, PERKUN wraca do Gdyni.
Marek Sarba wyszedł na pokład pooddychać
świeżym powietrzem.
|
|
| |
FACTA NAUTICA i Marek Sarba
|
| |
- m/s JÓZEF CONRAD - Malarstwo Marka Sarby -
- m/s JÓZEF CONRAD -
Uwięziony w wietnamskim porcie Hajfong, zbombardowany przez
Amerykanów i odprowadzony potem na złom do Hongkongu
przez polski holownik KORAL w 1973 roku
- ORP BRYZA -
Wspomnienia st. mar. Marka Sarby, członka pierwszej załogi
|
- ORP BRYZA -
Śmierć "Radka", st. mar. Konrada Machniewskiego
- Nazewnictwo jednostek PRO (1) -
Polskie Ratownictwo Okrętowe
|
-.
Andrzej Patro, 16 lutego 2020 r.
|
|
|
|
|
|
|
|
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________
- FACTA NAUTICA -
dr Piotr Mierzejewski
-
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
