| |
|
|
|
|
|
|
|
OKRĘTY PODWODNE
|
|
INTERNETOWY MAGAZYN NAUTOLOGICZNY
|
|
|
|
|
>> ||| - MARYNARKA HANDLOWA - OKRĘTY - STATKI - WRAKI - MARYNARKA WOJENNA - ||| <<
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Zatopienie kutra łącznikowego
K-18 ORP BRYZA
w rejonie Helu, 16 sierpnia 2009 roku
Andrzej Patro
|
|
|
1.
|
|
|
|
|
1 sierpnia 2009 roku, godzina 12:31 - BRYZA odprowadzana przez statek OCEAN do Mola Południowego w porcie helskim.
Fotografia: Andrzej Patro.
|
|
| |
---------Kilka lat temu, jeszcze przed zatopieniem BRYZY, na stronach FACTA NAUTICA opublikowaliśmy materiał
tyczący tego powszechnie znanego kutra łącznikowego. W miarę szczegółowo przedstawiliśmy jego dane techniczne
oraz wspomnieliśmy o planach zatopienia go w rejonie portu Hel jako atrakcji turystycznej dla eksploracji wraków
przez początkujących nurków (patrz TUTAJ). Przedstawiliśmy także sylwetkę statku OCEAN, który odholował BRYZĘ na
Molo Południowe portu Hel w celu przygotowania jej do zatopienia oraz zaprezentowaliśmy serię okolicznościowych
pocztówek upamiętniających tę jednostkę. W ramach dokumentowania dziejów BRYZY ostatnio przekazałem Muzeum
Obrony Wybrzeża w Helu film autorstwa Małgorzaty Wojtczak, relacjonujący zatopienie tej jednostki.
---------Pracując jako bosman na m/s EWA miałem okazję uwiecznić na swoich zdjęciach BRYZĘ w porcie Hel przed jej
zatopieniem. Ten materiał wzbogaciłem dodając archiwalne zdjęcie z lat 1979–1980.
---------Kuter łącznikowy BRYZA po wycofaniu ze służby, w maju 2003 roku, został sprzedany firmie, która miała go
„pociąć na żyletki". Burmistrz miasta Hel, Jarosław Pałkowski, za namową rodzimych nurków pasjonatów nurkowania
wrakowego znalazł jednak niezbędne fundusze i odkupił BRYZĘ od "złomiarzy". W wywiadzie dla PAP 5 lipca 2009 roku
powiedział: "Odkupiliśmy ją za około 85 tys. zł. Kolejne 50 tys. zł wydaliśmy na oczyszczenie kutra, dalsze 60 tys. zł
kosztować będzie holowanie, zatopienie i zabezpieczenie statku pod wodą. (...) Mamy nadzieję, że BRYZA stanie się
atrakcją, która przyciągnie do miasta więcej turystów. Zależy nam głównie na ludziach uczących się nurkować, dlatego
właśnie chcemy zatopić kuter blisko brzegu i na w miarę płytkiej wodzie."
---------Okręt został przyholowany z Gdańska do portu Hel 12 marca 2009 r. przez holownik WOJTEK. Zacumowano go
przy Falochronie Zachodnim w Basenie Jachtowym i wtedy to zaczęły się przygotowania do zatopienia go. W pierwszej
kolejności oczyszczono zbiorniki i usunięto z nich wszelkie materiały ropopochodne. Następnie zdemontowano maszty,
wszystkie bulaje oraz poszerzono wejściówki na burtach i przygotowano wrak tak, aby był bezpieczny dla nurkujących.
Część grodzi wodoszczelnych została palnikami spawaczy w znacznej mierze usunięta. Dodatkowo przed samym
zatopieniem za rufową nadbudówką - z inicjatywy biologów morza - zainstalowano stelaż z doświadczalnym zestawem
kontrolnych podłoży poroślowych. Część pokładu dziobowego przed sterówką została usunięta. Pod sterówką na
forszocie umieszczono nową tabliczkę znamionową okrętu.
---------Same przygotowania do osadzenia na dnie ORP BRYZA trwały od maja do początków sierpnia 2009 r., a data
samej operacji zatopienia była wciąż przekładana. Z tej okazji miasto Hel z dużym wyprzedzeniem wydało serię
okolicznościowych pocztówek, które były dostępne dla turystów w helskiej Marinie (patrz TUTAJ).
---------Spektakularne widowisko zatopienia miało miejsce 16 sierpnia 2009 roku. Przedtem jednak wczesnym rankiem
około godziny ósmej w dniu 1.08 2009 roku statek OCEAN pod dowództwem kapitana Edwarda Koreńczuka odprowadził
BRYZĘ na Molo Południowe helskiego portu, gdzie opisywany okręt był dalej przygotowywany do końcowej fazy
osadzenia na dnie (patrz zdjęcia poniżej). Na rufowej nadbudówce BRYZY został zainstalowany specjalny ponton
mający ułatwić płetwonurkom kontrolę położenia wraku na dnie we właściwej pozycji po jego zatopieniu. W sierpniu
2009 roku zapadła wreszcie decyzja, co do konkretnej daty zatopienia BRYZY i ta widowiskowa operacja została
przeprowadzona 16 sierpnia tego roku w Helu z udziałem turystów i okolicznych mieszkańców. Z tego okresu
przygotowawczego do zatopienia kutra K–18 pochodzą moje następne fotografie (fot. 1-5). Statek OCEAN po
odholowaniu BRYZY i umieszczeniu jej na miejscu posadowienia wrócił do portu Hel po pasażerów (fot. 6), którzy mieli
być świadkami tego widowiska. Wśród nich znalazła Maria Kaczyńska, żona ówczesnego prezydenta RP. Przed samym
zatopieniem BRYZY udało mi się zrobić kilka zdjęć, które prezentuję tutaj (fot. 7-9). Niestety nie mogłem
sfotografować tego spektakularnego wydarzenia, bowiem tego dnia około godziny trzynastej mój statek m/s EWA
wypłynął w kolejny rejs do Sopotu.
---------Nigdzie wcześniej jeszcze niepublikowane zdjęcia z zatopienia BRYZY, które tu prezentujemy pochodzą z
filmu zrobionego przez Małogarzatę Wojtczak, córkę mechanika m/s EWA Tadeusza Wojtczaka, za ustną zgodą jej
ojca.
|
|
|
1 sierpnia 2009 roku, godzina 12:32 - BRYZA odprowadzana przez statek OCEAN do Mola Południowego w porcie helskim.
Fotografia: Andrzej Patro.
|
|
|
1 sierpnia 2009 roku, godzina 12:32 - BRYZA odprowadzana przez statek OCEAN do Mola Południowego w porcie helskim.
Fotografia: Andrzej Patro.
|
|
|
16 sierpnia 2009 roku, godzina 8.06: OCEAN podchodzi do BRYZY, aby odholować ją na miejsce zatopienia.
Fotografia: Andrzej Patro.
|
|
|
16 sierpnia 2009 roku, godzina 8.08: OCEAN podchodzi do BRYZY, aby odholować ją na miejsce zatopienia.
Fotografia: Andrzej Patro.
|
|
|
16 sierpnia 2009 roku: OCEAN pod odholowaniu BRYZY powraca po specjalnych gości wydarzenia, wśród których była
Maria Kaczyńska, żona Prezydenta RP.
Fotografia: Andrzej Patro.
|
|
|
Hel, 16 sierpnia 2009 roku, godzina 12:38 - BRYZA stoi w miejscu, w którym ma być zatopiona.
Fotografia Andrzej Patro.
|
|
|
Hel, 16 sierpnia 2009 roku, godzina 12:39 - BRYZA stoi w miejscu, w którym ma ulec zatopieniu.
Fotografia Andrzej Patro.
|
|
|
Hel, 16 sierpnia 2009 roku, godzina 12:42 - BRYZA stoi w miejscu, w którym ma ulec zatopieniu.
Fotografia Andrzej Patro.
|
| |
--------Karol Wójcik z Urzędu Miasta Helu wkrótce po relacjonowanym wydarzeniu tak napisał: "Akcja zakończyła się
sukcesem. A setki płetwonurków już zapowiedziało, że odwiedzi kuter m.in. po to, by odszukać ukryty tam jeden z 99
pamiątkowych medali wydanych specjalnie na tę okazję. Numeru 01 próżno szukać - otrzymała go pierwsza dama RP."
(Nasze Morze 9/2009).
--------Jednostka hydrograficzna Urzędu Morskiego, która nazajutrz po zatopieniu dokonała pomiarów przy użyciu
echosondy wielowiązkowej, stwierdziła iż wrak okrętu leży w pozycji 54º36'21.697" N i 018º47'39.075" E, zaś jej dzób
zwrócony jest ku plaży.
|
| |
| |
Poniżej przedstawiam serię wybranych kadrów z filmu "Zatopienie BRYZY", autorstwa Małgorzaty Wojtczak.
Kopia tego filmu została przekazana przeze mnie do Muzeum Obrony Wybrzeża w Helu.
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
| |
|
|
|
Okręty typu 'BRYZA' (BRYZA, PODCHORĄŻY, KADET, ELEW)
w katalogu okrętów flot wojennych
Combat Fleets of the World 1986/87.
|
|
|
Strzałka wskazuje stelaż z doświadczalnym zestawem
kontrolnych podłoży poroślowych, zamontowany na tylnej
ścianie rufowej nadbudówki BRYZY.
Fotografia: Andrzej Patro.
|
BRYZA w katalogu Weyers Flotten Taschenbuch 1997/98.
|
|
|
|
|
|
|
Andrzej Patro
Opublikowano 16 lutego2015 r.
|
|
__________________________________________________________________________
- FACTA NAUTICA -
dr Piotr Mierzejewski
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
